Moessorgski – Liederen en dansen van de dood

Over het leven van Modest Moessorgski (1839-1881) is veel geschreven. Een musicus die vaak in dronken staat verkeerde en zodoende in de goot terecht kwam en tenslotte aan een delirium stierf, spreekt tot de verbeelding.

Moessorgski (van origine militair) was een componist die zijn vak onvoldoende verstond, omdat hij vrijwel niet voor orkesten kon schrijven. Hij werd omringd door muzikale vrienden die zichzelf ‘De machtige vijf’ noemden en de meestal eenzame en zieke Moessorgski op de been hielden en hem aanmoedigden zijn muzikale ideeën op papier te zetten. Waar nodig hielpen ze hem met instrumenteren. Het ideaal van de componistengroep was de Russische (volks) muziek op te nemen in hun werken en zich niet te laten beïnvloeden door de westerse muziek. Ondanks zijn tekortkomingen bestempelt men Moessorgski als het genie van de Machtige Vijf. Tot zijn grote werken behoren de opera Boris Godoenov en Schilderijen van een tentoonstelling.

Dagboekaantekeningen van een tijdgenoot over Modest Moessorgski: ‘Zijn gelaatstrekken waren opvallend. Hij had grote uitpuilende ogen. Zijn neus was doorgaans een beetje rood. Hij praatte nooit met stemverheffing, maar eerder zacht. Hij had een welluidende bariton stem…’. Kort voor zijn overlijden schilderde Ilja Repin de componist in het ziekenhuis.

De liederen en dansen van de dood uit 1877 is een cyclus van liederen voor zangstem en piano. Het werk, bestaande uit vier liederen, wordt beschouwd als een van Moessorgski’s meesterwerken. De teksten zijn van een bevriende dichter. Het vermoeden bestaat dat Moessorgski deze liederencyclus schreef voor zijn eigen naderende dood. Verschillende componisten hebben de liedcyclus georkestreerd, waaronder Dmitri Sjostakovitsj. De liederen en dansen van de dood zijn opgenomen en uitgevoerd door de grootste mannelijke zangsolisten.

Lied 1 – Wiegelied. Moeder waakt over haar stervende kind.

Lied 2 – Serenade. De dood brengt een stervende vrouw een serenade.

Lied 3 – Trepak. Een dronken boer raakt verzijld in een sneeuwstorm. De dood nodigt hem uit een Trepak met hem te dansen.

Lied 4 – De veldmaarschalk. De dood beweegt zich door een veld van lijken. Zij zullen nimmer terugkeren.

MOESSORGSKI LIEDEREN DANSEN VAN DE DOOD NUMMER 436