Rimski-Korsakov – Gouden Haan

De Rus Nikolaj Rimski-Korsakov (1844 – 1908) was tijdens zijn leven misschien wel het belangrijkste lid van de componistengroep De Machtige Vijf, ook wel Het Machtige Hoopje genoemd. De vier andere leden waren Modest Moessorgski, Cesar Cui, Alexander Borodin en Mili Balakirev. De groep was actief in Sint-Petersburg (voorheen Petrograd en Leningrad).

Rimski-Korsakov componeerde een vijftiental opera’s waarvan De Gouden Haan uit 1909 de bekendste is. Een van zijn meest uitgevoerde werken is de symfonische suite Sheherazade naar vertellingen uit het volksboek Duizend en één nacht. De meeste muziek van Rimski-Korsakov munt uit door een fabelachtige instrumentatie. Wie kent niet het korte maar uiterst virtuoze muziekstukje De vlucht van de hommel? Verder is hij beroemd (en berucht) vanwege het herschrijven, instrumenteren en correcties maken van werken van collega componisten, met name Modest Moessorgski.

De Gouden Haan (Le coq d’Or) beleefde haar première in 1909 in Moskou. Het verhaal, een fabel,  waarin een tsaar een gouden haan krijgt die hem bij onheil waarschuwt,  is van Alexander Poesjkin geschreven in 1834. In 1914 werd het bewerkt als opera-ballet voor het beroemde Russische gezelschap Ballet Russes op dat moment actief in Parijs. Na dood van Rimski-Korsakov werd er een suite van het werk samengesteld.

De luie Tsaar Dodon (bas) is bang voor een invasie van zijn land. Een astroloog (tenor) biedt hem een magische Gouden Haan (sopraan) aan. Deze zal kraaien als er gevaar dreigt. De tsaar belooft de astroloog een beloning naar keuze. Als Dodon slaapt wordt hij gewekt door de kraaiende haan. Er heerst oorlog. De zonen van de tsaar komen om het leven. Dodon wil wraak. Een mooie vrouw, die zich voorstelt als koningin (sopraan), verleidt Dodon. Ze gaan trouwen. De astroloog eist plotseling zijn beloning op. Hij wil de koningin. Dodon doodt de astroloog. De haan valt de tsaar aan, waarna de haan en de koningin vluchten. Het volk rouwt om de dood van de tsaar.

RIMSKI-KORSAKOV DE GOUDEN HAAN NUMMER 722