Beethoven – Pianoconcerten
Ludwig van Beethoven (1770 – 1827) schreef 5 pianoconcerten. Pianoconcert 1 staat in de toonsoort C en werd gecomponeerd in 1796. Beethoven was toen 26 jaar. Hij was zelf de solist tijdens de eerste uitvoering in Praag. In 1800 gaf hij een uitvoering in zijn nieuwe woonplaats Wenen. Een paar jaar eerder was hij vanuit Bonn naar de Oostenrijkse hoofdstad verhuisd. Het werk kent een voor die tijd lange inleiding door het orkest voordat de piano inzet. In Pianoconcert 1 spelen pauken en trompetten mee en heeft het veel meer een symfonisch karakter dan Pianoconcert 2 dat eerder werd gecomponeerd. Het concert duurt circa 40 minuten.
Pianoconcert 2 in Bes werd 10 jaar eerder gecomponeerd dan Pianoconcert 1 en is nog zeker niet de romantische Beethoven. Het jeugdwerk doet denken aan zijn voorganger Mozart. Het begeleidende orkest is zonder trompetten en pauken en kan het best omschreven worden als een kamerorkest. Pianoconcert 2 is uitermate opgewekt en duurt circa 30 minuten. Beethoven was nog geen 20 jaar toen hij het werk componeerde.
In Pianoconcert 3 uit 1800 klinkt al een echte Beethoven. Dat wil zeggen dat hij de klassieke periode van zich heeft afgeschud en zijn intrede doet in de romantiek. Het stuk staat in c mineur en opent met een lange inleiding. Samen met Pianoconcert 5 is het concert het favoriete pianoconcert bij het grote publiek. Twee sleutelwoorden voor Pianoconcert 3: lyriek en virtuositeit.
Wat direct opvalt bij Pianoconcert 4 is dat de piano solo begint en niet het orkest zoals zo vaak bij Beethoven. Het concert is geschreven in 1805. Beethoven was zelf de solist tijdens de première in 1807. Het stuk staat in G majeur en bestaat uit de gebruikelijke 3 delen: Allegro – Andante – Vivace. Pas in het laatste deel worden trompetten en pauken toegevoegd. Het getuigt daarom van een ingetogen concert dat niet uitblinkt van vrolijkheid. Het Pianoconcert 4 werd niet bijster enthousiast ontvangen. Dertig jaar later zou de componist Mendelssohn het wederom in de publiciteit brengen. Hedendaagse pianisten loven het concert. Ze spreken over frisheid, helderheid en sereniteit.
De bijnaam van Pianoconcert 5 in de toonsoort Es majeur is Keizerconcert. Het is een technisch hoogstandje voor zowel pianist als orkest. Beethoven schreef het in 1809. Het Pianoconcert 5 werd het lievelingspianoconcert bij het grote publiek. Met name het langzame deel is uitermate geliefd. Het concert duurt circa 45 minuten en is daarmee het langste van de vijf.
In 1784 schreef de 13 jarige Beethoven reeds een pianoconcert. Dit concert in de toonsoort Es staat te boek als Pianoconcert 0.
Het Pianoconcert 3 en Pianoconcert 5 treft u als zelfstandig item aan in het archief.
Heeft u een opmerking of aanmerkingen over dit item, horen wij dit graag van U.
BEETHOVEN PIANOCONCERTEN NUMMER097
Nota bene
Het ging er bij Beethoven bepaald niet altijd vriendelijk aan toe. Met zijn onberekenbare temperament en zijn gebrek aan tact stootte hij menigeen nodeloos voor het hoofd. Tegenreacties wakkerde bij hem agressie aan. Zijn leven lang vocht hij conflicten uit, soms tot in de rechtszaal toe.
Over de gevolgen van zijn doofheid op het componeren zwijgt de componist. Zijn muzikale voorstellingsvermogen was dermate ontwikkeld dat een instrument om het een en ander te toetsen niet nodig was. Het innerlijk horen was een routine geworden.
