Liszt – Les preludes
Rond 1860 vestigde pianoleeuw, muziekidool, muziekvernieuwer Franz Liszt (1811-1886) zich in het Duitse Weimar. Hij zette zich openlijk af tegen de traditionele opvolgers van Beethoven. Vooral de componisten Brahms, Mendelssohn en Schumann moesten het ontgelden. Al spoedig sprak men van de ‘Neu-Deutsche Schule’ met Liszt als voorman en Richard Wagner (1813 – 1883) en Hector Berlioz (1803 – 1869) als collega’s. Vioolacrobaat en stuntman Nicolo Paganini (1782-1840) was een van de muzikale voorbeelden voor Liszt als pianovirtuoos.
De in Hongarije geboren Franz Liszt was een componist die literatuur omzette in symfonische muziek. Hij noemde zo’n muziekstuk een symfonisch gedicht of toondicht. In ieder geval noemt men dit soort muziek programmamuziek (muziek waar een verhaal, gedicht, schilderij, o.i.d. achter schuilt).
De inspiratie voor het symfonisch gedicht Les preludes uit 1848 vond Franz Liszt bij de Franse dichter en staatsman Alphonse de Lamartine (1790-1869). Liszt ontleende de titel Les preludes aan Lamartine’s werk Méditations (een dertigtal gedichten). Dit zwaarwichtige boek bestaat uit overpeinzingen met onderwerpen over de bijbel, de liefde en hartstocht van de mens, maar ook een sfeervolle landelijke omgeving en de overwinning na de strijd. Pure romantiek! Liszt schreef bij ieder van zijn symfonische gedichten een programma zodat de luisteraar de muziek gemakkelijker kon volgen.
Liszt speelde vooral met de teksten Ons leven is niets anders dan een voorspel, en Wat is het leven meer dan een reeks van preludes (inleidingen) op dat ongekende lied waarvan de dood de eerste en plechtige noot is. Een opeenvolging van overpeinzingen die door Liszt op meesterlijke wijze getoonzet zijn. Het stuk kent vier delen waarin sprake is van het zogenaamde cyclisch principe (thematiek herhaalt zich in de verschillende delen). Prachtige thema’s uitgevoerd door een groot symfonieorkest met alles d’r op en d’r aan.
Een gedeelte uit het werk, een fanfare, werd in de tweede wereldoorlog, tijdens radiouitzendingen in Duitsland als herkenningsmelodie gebruikt, voorafgaande aan mededelingen over triomfen van het leger in Rusland. Men sprak zelfs over de Rusland-fanfare…
Heeft u een opmerking of aanmerkingen over dit item, horen wij dit graag van U.
LISZT LES PRELUDES NUMMER109
Nota bene
Franz Liszt woonde in Bayreuth vlak naast het huis waar zijn dochter Cosima en haar echtgenoot Richard Wagner woonde. In dat huis waar hij stierf is nu het Franz Liszt Museum gevestigd. De componist ligt begraven in een mausoleum op het kerkhof van Bayreuth. Zijn buste staat voor het Festspielhuis in de schaduw van zijn schoonzoon Richard Wagner.
Cosima was de dochter van gravin Marie d’Agaoult en Franz Liszt. Zij trouwde met Hans von Bülow, de begaafdste leerling van haar vader. Later werd ze minnares van Richard Wagner waar zij mee zou gaan trouwen.
