Haydn – Symfonie 85 La Reine
De Oostenrijker Joseph Haydn (1732-1809) is zijn hele leven bezig geweest met het ontwikkelen van de symfonie. Het is vooral dankzij hem dat deze muziekvorm gestalte kreeg. Een symfonie is een compositie voor symfonieorkest die meestal bestaat uit vier delen. De symfonie is ontstaan uit de ouverture, het voorspel van een opera. Rond 1750 heet de symfonie nog sinfonia.
De eerste grote componisten die symfonieën schreven waren: Haydn (meer dan honderd), Mozart (eenenveertig) en Beethoven (negen). Vooral in de negentiende eeuw, de Romantiek, schrijft bijna elke componist wel een symfonie. In de loop van die tijd neemt het aantal instrumenten bij het symfonieorkest toe. Soms wordt er ook een koor aan toegevoegd, zoals in de Negende symfonie van Beethoven en in de symfonieën van Mahler.
Lodewijk XVI (1754-1793) werd dagelijks met muziek geconfronteerd. Zijn mooie, kokette vrouw Marie Antoinette deed niet alleen aan politiek, maar volgde ook muzieklessen bij de beroemde componist Gluck (1714-1787). Een van haar favoriete stukken was Symfonie 85 (1785) van de Oostenrijker Joseph Haydn. Het werk kreeg daarom de bijnaam La Reine.
Symfonie 85 behoort in alle opzichten thuis in het Classicisme. Het ene lieflijke thema stipt in vorm geschreven, volgt het andere goed in het gehoor liggende thema. Eenvoud siert deze symfonie. Verder is er nauwelijks sprake van uitspattingen of grote spanningsvelden. Daarvoor zal nog even gewacht moeten worden op de symfonieën van Mozart en vooral die van Beethoven.
HAYDN SYMFONIE 85 LA REINE NUMMER 336
Nota bene
De symfonie zou in de 19e eeuw uitgroeien tot een muzikale vorm met een summum van expressiviteit en architectuur. Haydn speelde daarin een grote rol.
Hij scheef er maar liefst 104 waarin hij allerlei verrassende en humoristische elementen opnam.
Zo is er bijvoorbeeld de Afscheidssymfonie, symfonie nummer 45 waarin het laatste deel de musici een voor een het toneel verlaten totdat er nog maar twee violisten overblijven.
Haydn ontving een eredoctoraat van de universiteit van Oxford. Ter gelegenheid hiervan componeerde hij de Londense Symfonie.
