Mendelssohn – Symfonie 5

De grootvader van Felix Mendelssohn (1809 – 1847), Moses Mendelssohn, was een groot filosoof en de eerste jood die het gewaagd had om in het Duits te publiceren. Zijn zoon Abraham liet zijn kinderen uit veiligheidsoverwegingen dopen in de protestante kerk. In Hamburg was de bankiersfamilie een verwoed aanhanger van Napoleon omdat deze de nieuwe rechten van de mens verkondigde inclusief het Jodenvolk.

In 1939 maakten de nazi’s een einde aan het Mendelssohn-imperium, één van de belangrijkste Duitse bankiers. Ook het grote beeld van Felix Mendelssohn voor het Neue Gewandhaus in Leipzig werd van zijn sokkel gehaald en vernield. Bovendien werd er een algemeen verbod gelegd op uitvoeringen van Mendelssohn.

Eenmaal een jood, altijd een jood. Dat heeft Felix Mendelssohn aan den lijve ondervonden. Meerdere malen werd hij uitgejouwd en zelfs bespuwd. Zijn muziek heeft hier schijnbaar niet onder geleden. Het Vioolconcert en Symfonie 4, de Italiaanse behoren tot de toppers van het klassieke repertoire.

In zijn Symfonie 5 uit 1831, bijgenaamd de Reformatie symfonie, gebuikt Mendelssohn het door Luther gecomponeerde ‘Een vaste burcht is onze God’ als hoofdthema. De symfonie is minder populair dan de Symfonie 4 (Italiaanse symfonie). Doch het schitterende langzame openingsdeel, het lichtvoetige tweede deel, het haast ontroerende derde deel en natuurlijk het slotdeel, een variatie op ‘Een vaste burcht is onze God’ maakt dat deze symfonie een meesterlijk werk is.

Aanvankelijk zou Symfonie 5 haar première in Parijs beleven. Doch de musici zagen geen heil in het werk en weigerden het te spelen. De eerste uitvoering werd daarom naar Berlijn verschoven. Pas in 1868 werd het werk als postuum gepubliceerd. Mendelssohn heeft het stuk zelf nimmer geprezen, hij heeft het zelfs een mislukking genoemd en op het punt gestaan Symfonie 5 te vernietigen.

MENDELSSOHN SYMFONIE 5 NUMMER 482