Messiaen – Fin du Temps

Olivier Messiaen (1908 – 1992) wordt beschouwd als één van de invloedrijkste componisten van de 20e eeuw. Als 10 jarig kind las hij in de Openbaring van Johannes over de Apocalyps. Als kind was hij niet religieus opgevoed, toch beeldde hij in vrijwel al zijn werken het goddelijke uit. Het einde der tijden zou hem zijn levenlang bezighouden. Er volgde een passie voor kerkmuziek en het orgelspel. Hij bezat partituren van Mozart en Wagner. Hij was nog geen twaalf toen hij ingeschreven werd aan het conservatorium in Parijs. Op 20 jarige leeftijd werd hij benoemd tot organist van  Église de la Sainte-Trinité (Kerk van de Heilige Drie-eenheid) in Parijs. Tot aan zijn dood zou hij hier blijven. In 1936 richtte hij met een aantal collega componisten de muziekbeweging Le Jeune France op. De groep ageert tegen de gangbare muziek uit die tijd. In 1940 werd hij door de Duitsers opgepakt en vastgezet.

In het gevangenkamp ontmoet hij een aantal musici waarmee hij een begin maakt met Quatuor pour la fin du temps. Het kwartet dat ontstaat bestaat uit klarinet, cello, viool en piano. De instrumentatie is uit toeval en noodzaak ontstaan. Genoemde instrumenten waren als enige voorhanden. In 1941 kent het stuk zijn première ten overstaan van enkele duizenden medegevangenen. De compositie is gebaseerd op het Bijbelboek de Openbaringen van Johannes. Een engel daalt  neer uit de hemel en kondigt het einde der tijden aan. Messiaen legt een verband met de tijd van het naziregime. In het kwartet zijn al elementen te horen die Messiaen later als gevierd componist zou gaan gebruiken. Zo wordt de zang van  vogels nagebootst door klarinet en viool.  In het intense vijfde deel Louange a l’éternité de Jésus speelt de cello ondersteund door de piano een zeer trage melodie die een lofzang op de eeuwigheid en onsterfelijkheid van Christus uitbeeldt.

MESSIAEN QUATOR POUR LA FIN DU TEMPS NUMMER 598