1. Requiem
2. Symfonie 41 Jupiter
3. Zauberflöte
4. Pianoconcert 21
5. Klarinetconcert
6. Concert fluit, harp en orkest
7. Hoornconcert 4
8. Pianosonates
9. Strijkkwartetten
10. Religie 

1. Requiem KV 626. Waar Mozart de kracht vandaan haalde om dit stuk te schrijven, God zal het weten. De blijheid, de jubel en de swing die de stervende aan het stuk meegaf, doet de luisteraar haast vergeten dat het hier om een dodenmis gaat. Doodziek, koortsig en soms ijlend werkte Mozart dag en nacht aan zijn laatste werk. Het is niet overdreven te stellen dat Mozart tijdens het schrijven van dit machtige werk reeds met één been in de hemel stond.

2. Symfonie 41. Onder erbarmelijke omstandigheden en in grote financiële nood componeerde Mozart – de Christus van de klassieke muziek, zoals Tsjaikovski hem ooit noemde – in een mum van tijd zijn laatste drie symfonieën waaronder het meesterwerk Symfonie 41 met de bijnaam Jupiter. Jupiter, de God van het licht en de stralende hemel, is een hommage aan een volmaakte symfonie. De Jupiter-symfonie met haar machtige slotdeel komt ongetwijfeld als grootste uit de bus. Heel het werk zit bomvol schijnbare levensvreugde. Veelal wordt Symfonie 41 in een adem genoemd met Symfonie 40.

3. De unieke opera Die Zauberflöte KV 620, ook wel een singspiel genoemd, kan men op twee manieren beluisteren: als een gezongen sprookje met louter fraaie melodieën en een aardig verhaal, of in het licht van de Vrijmetselarij, waar Mozart lid van was. De componist vermengt ernst met vrolijkheid en fantasie met realiteit. Hij doet dit op grandioze wijze met een schat aan melodieën en aria’s. Sommige bronnen noemen Die Zauberflöte de eerste musical in de muziekgeschiedenis. Het werk kwam in 1791 tot stand, het sterfjaar van de componist. Drie andere top-opera’s van Mozart: Le Nozze di Figaro – Don Giovanni – Cosi fan tutte.

4. Pianoconcert 21 in C KV 467 uit 1785 is een van de meest geliefde pianoconcerten van Mozart. Hij componeerde het in 1784, een maand na Pianoconcert 20 in d mineur KV 466. Pianoconcert 21 bestaat uit 3 delen: allegro – andante – allegro. Vooral deel 2, het andante is heel populair. Het is een zeer melodieus deel en komt in tal van documentaires en films voor. (Bijvoorbeeld in de James Bond film The Spy Who Loved Me). De daarop volgende pianoconcerten zijn eveneens favoriet: pianoconcerten no 22 – 23 – 24.

5. Het Klarinetconcert in A KV 622 uit 1791 wordt als een pareltje van Mozart beschouwd; een topper in het repertoire van de blaasmuziek. De componist wist niet dat hij een aantal maanden na het voltooien van dit meesterwerk zou sterven. De eerste schetsen en ideeën voor het concert gaan terug naar 1787, maar pas in 1791 past de doodzieke Mozart het stuk aan en kiest resoluut voor de klarinet. Mozart draagt het concert op aan zijn vriend en klarinetvirtuoos Anton Saddler. Saddler, musicus van het Weens hoforkest, was vermaard om zijn spel in vooral het lage register. Evenzogoed klinkt Mozarts Klarinetkwintet KV 581.

6. Een paar maanden voor de dood van zijn moeder, in april 1778 tijdens zijn verblijf aan het hof van graaf De Guines componeerde Mozart het Concert voor fluit en harp. De graaf was een voortreffelijk amateur-fluitist en zijn dochter speelde harp. Het opgewekte werk kent drie delen: snel, langzaam, snel. Dubbelconcerten zoals het Concert voor fluit en harp KV 299 van Mozart komen voort uit het Concerto Grosso, een muzikaal samenspel tussen een klein ensemble, het concertino, dat meestal bestaat uit twee of drie violen en klavecimbel, en het grote orkest.

7. Hoornconcert no 4. Mozart schreef vier hoornconcerten: nr. 1 KV 412 in D, nr. 2 KV 417 in Es, nr. 3 KV 447 in Es en nr. 4 KV 495 in Es. Deze concerten zijn gecomponeerd tussen 1783 en 1791. Hij schreef ze voor zijn vriend Joseph Leutgeb, een kaashandelaar uit Wenen die een verwoed hoornist was en waar Mozart dikwijls over de vloer kwam. Hoe intiem hun vriendschap was, blijkt ondermeer uit de grappige aantekeningen die Mozart in de partituur van de hoornconcerten schreef. Het is bekend dat Mozart vaak componeerde naar de capaciteiten van zijn zangers en instrumentalisten en naar de voorkeur van opdrachtgevers. Zeer de moeite waard is ook zijn Hoornkwintet in Es KV 407.

8. Pianosonates. In de tijd van Mozart kwam de pianosonate in opgang, een drie- of vierdelig werk voor pianosolo. De pianosonate is abstract (absolute muziek) van opzet en kent meestal geen buitenmuzikale gegevens. De pianosonate herbergt een veelheid aan virtuositeit. Eigenlijk zijn alle pianosonates van Mozart klankschilderijen. Hij schreef er een stuk of achttien, maar het kan best zijn dat er nog een aantal boven water komen. Uitschieters zijn Pianosonate KV 545, KV 310, KV 331 (met in de finale de beroemde Turkse mars, waarin de piano een heuse trom laat roffelen).

9. Strijkkwartetten. Mozart componeerde meer dan twintig Strijkkwartetten: Allereerst schreef de toen 16 jarige componist zes Milanese Strijkkwartetten (KV 155 – 160), gecomponeerd tijdens reizen naar Milaan (1772 – 1773). Direct na de Milanese Strijkkwartetten schreef hij in Wenen een nieuwe serie van zes Strijkkwartetten (KV 168 – 173). Mozart componeerde in de beginjaren tachtig van de achttiende eeuw een zestal Strijkkwartetten die hij opdroeg aan zijn vriend en voorbeeld Haydn. Drie beroemde kwartetten uit deze serie Haydnkwartetten zijn: KV 387 in G, KV 458 in Bes (dat vanwege het hoorsignaalthema ook wel het Jachtkwartet genoemd wordt), KV 465 bekend onder de naam Dissonantenkwartet. De zes Haydnkwartetten ontstonden tussen 1782 – 1785.

10. Religie. Zoals de meeste mensen in zijn tijd was Mozart katholiek en had respect voor zijn schepper. Hij dreef echter graag de spot met zijn meerderen, waaronder ook zijn broodheer de aartsbisschop. Van de 626 werken die Mozart ons naliet schreef hij een zestigtal religieuze composities, waaronder missen, vespers (avondgebed), litanieën (smeekbeden), en het alom geprezen Requiem. In 1776, Mozart was toen 15 jaar toen hij in een tijdsbestek van een paar maanden een drietal missen schreef: Credo mis KV 257, Piccolo mis KV 258 en de nog meest uitgevoerde Orgel mis KV 259, deMissa Brevis (korte mis). Uit 1774 stamt zijn Missa Brevis in D KV 194. Als jongeman van nog geen 20 componeerde Mozart een 17tal Kerksonates. In 1779 componeerde hij de Mis in C KV 317, de Krönungsmesse, in 1782 volgde de Mis in c mineur KV 427, de Grote Mis. Een van Mozarts meest bekende kerkmuziekstukken is de Vesperae solemnes de confessore uit 1780. Het befaamde Laudate Dominum (Looft God) geeft ons een mooie sopraansolo afgewisseld met prachtig koor en orkestwerk. Het is bekend dat Mozart lid was van de loge der Vrijmetselarij en er tevens een humane levenshouding op na hield. Van een totale breuk met zijn geloofsleven kan geen sprake geweest zijn getuige het indrukwekkende Ave Verum KV618. Het Ave Verum Corpus (Gegroet waarachtig lichaam) voor gemengd koor, strijkers en orgel is de laatste compositie die Mozart voor de kerk schreef. Aan het einde van zijn leven schreef Mozart zijn laatste werk, een religieus werk, het Requiem KV 626, misschien wel zijn allermooiste compositie. Luister ook eens naar het motet voor sopraan en orkest Exultate Jubilate KV 165

Heeft u een opmerking of aanmerkingen over dit item, horen wij dit graag van U.

BEST OF MOZART NUMMER 987