Ravel – Schilderijententoonstelling
De Schilderijententoonstelling (ook wel Schilderijen van een tentoonstelling) is een monumentaal pianowerk gecomponeerd in 1874 door de Russische componist Modest Moessorgski (1839 –1881). Het werk bestaat uit 16 stukken en zou ook een symfonische suite genoemd kunnen worden. Hij kwam tot deze compositie door een tentoonstelling te bezoeken ter nagedachtenis aan architect en beeldend kunstenaar Victor Hartman, die tevens zijn vriend was.
Toen de Franse componist Maurice Ravel (1875-1937) het pianostuk onder ogen kreeg en de geschiedenis er van bestudeerde, werkte hij het om tot een stuk voor een groot symfonieorkest (1922). De componist maakte van de betoverend mooie pianocyclus een spektakelstuk van de bovenste plank. Hij demonstreert zichzelf als een meester in de instrumentatiekunst. Dankzij de versie van Ravel werd het stuk bij het grote publiek bekend.
De trompet opent met de eerste Promenade (wandeling naar de schilderijen). Na het eerste schilderij Gnomus dat een gebrekkige dwerg voorstelt, volgt een van de mooiste schilderijen: Het oude kasteel. Ravel laat hier direct zijn visitekaartje achter als meester van de instrumentatiekunst. De hoofdrol in Het oude kasteel wordt gespeeld door een saxofoon, voor die tijd een tamelijk opvallend instrument in een symfonieorkest. Ook de hoofdrol in het vierde schilderij Bydlo (een oude Poolse ossenwagen moeizaam voorthobbelend over een slechte weg) is een vondst van Ravel: deze wordt gespeeld door de tuba (soms bariton).
Andere schilderijen – in totaal zijn het er 10 – die ons een schat aan melodieën en instrumentatiekunst bieden zijn: Samuel Goldenberg, Limoges, Baba Yaga en de imposante Grote poort van Kiev. De oorsprong van dit schilderij stamt uit 1866 toen Hartman als architect een ontwerp inleverde voor een stadspoort. Deze poort is echter nooit gebouwd omdat de constructie te slecht zou zijn geweest. De muziek uit de tentoonstelling is echter grandioos!
De rockformatie Emerson Lake & Palmer bracht in 1971 de langspeelplaat Pictures at an Exhibition uit.
Er bestaat ook nog een uitvoeringen voor (kerk-) orgel, beiaard, harmonieorkest, accordeonorkest, gitaar en klavecimbel.
Een bijzondere uitvoering is die voor synthesizers gespeeld door de Japanse musicus Tomita.
Heeft u een opmerking of aanmerkingen over dit item, horen wij dit graag van U.
RAVEL SCHILDERIJENTENTOONSTELLING NUMMER113
Nota bene
Het is bekend dat Maurice Ravel van sprookjes hield. In zijn huis even buiten Parijs genoot hij van zijn verzameling speeldozen, mechanische poppen, speelgoeddieren, snuisterijen en tierelantijnen. Als hij op tournee ging nam hij stellig een koffer met zijn voorkeur dieren of poppen mee.
Veel van de muziek van Ravel is gebaseerd op sprookjes, over moeder de Gans en over speelgoedbeestjes die ‘s nachts tot leven komen. Ravel kwam 's nachts ook meestal tot leven, overdag, als hij niet componeerde, scheen hij te slapen.
