Satie – Trois gymnopedies
De Fransman Erik Satie (1866-1925) werd geboren in de havenplaats Honfleur. Hij groeide op in een burgerlijk milieu. Op het conservatorium was hij een onopvallend figuur. Men twijfelde aan zijn talenten. Verder leek hij liever lui dan moe. Hij volgde de raadgevingen van zijn leraren nauwelijks op. Later als componist nam hij het ook niet zo nauw met de bestaande regels. Soms noteerde hij voor de grap muziekjes op vier in plaats van vijf lijnen, liet maatstrepen weg en krabbelde allerlei tekeningetjes en opmerkingen tussen de noten zodat deze vaak onleesbaar waren… Ondanks zijn kolderieke levensstijl en bijzondere manier van componeren oefende hij invloed uit op tijdgenoten zoals Debussy, Ravel, Milhaud e.a.
Satie, de excentriekeling uit het kunstleven van Parijs uit het begin van de twintigste eeuw heeft een wonderbaarlijke schat aan pianostukken gecomponeerd. De bekendste van deze composities zijn Trois gymnopedies (1888) en Gnossennies (1890). Deze korte stukken muziek worden inmiddels tot de pareltjes van de pianoliteratuur gerekend. Het ongewone van de korte pianowerkjes is dat het lijkt alsof er zo maar wat akkoorden zijn neergeschreven met daarboven lukraak een melodielijn. Verder is het merkwaardig dat deze akkoorden of stukjes melodie in de lucht blijven hangen. Satie hield weinig rekening met de gangbare harmonie-eisen. Inmiddels zijn de ‘Satie stukjes’ een geheel eigen leven gaan leiden en kunnen zij eigenlijk met niets en niemand vergeleken worden. Men rekent de pianomuziek van Satie tegenwoordig tot het impressionisme.
Van oorsprong is het woord Gymnopédie Grieks. Gymnopedia was een dans die in de oudheid uitgevoerd werd in Sparta.
In de jaren 70 was het met name de Nederlandse pianist Reinbert de Leeuw die de muziek van Satie uit de vergetelheid haalde.
Luister ook eens naar het lied Je te Veux
Heeft u een opmerking of aanmerkingen over dit item, horen wij dit graag van U.
SATIE TROIS GYMNOPEDIES NUMMER 131
Nota bene
Erik Satie woonde in een kast op Montmartre. Geen echte kast, maar een kamer waarin hij samenwoonde met de dichter De Latour. Het hok was slechts drie bij drie meter. Later is er van deze kamer een museum ingericht maar na korte tijd weer gesloten omdat het met drie bezoekers al overvol was. De twee deelden niet alleen de krappe woonruimte maar ook hun kostuum. De ene avond kleedde Satie zich in het nette pak, de andere avond zijn vriend.
Het was dezelfde De Latour die met zijn poëzie Satie inspireerde tot het componeren van de pianowerken Sarabandes en Gymnopedies.
Vrienden vonden na zijn dood een stapel brieven die nooit waren geopend maar die hij wel had beantwoord…
Hij was een matig pianist die zijn geld verdiende in kroegen, maar in het componeren was hij een kei, al was hij zeer zuinig met noten… Hij was trouwens ook zuinig met de notenbalk, in plaats van vijf lijnen noteerde hij er soms vier…
Lange tijd verdween zijn muziek in de vergetelheid totdat in de jaren 70 van de vorige eeuw zijn Gymnopèdies en Gnossiennes populair werden bij vooral jeugdige pianisten en muziekliefhebbers. Zo groeide Satie uit tot een cultheld.
