Schumann – Frauenliebe und leben
Het grootste drama in het leven van de Duitse componist Robert Schumann (1810-1856) is bij velen bekend: Schumann was voorbestemd om pianovirtuoos te worden, maar door een te enthousiaste training om zijn vingers lenig te houden, hield hij daar een verlamming aan over. Het gevolg was dat zijn vrouw Clara zijn composities ten gehore bracht, terwijl de componist soms als een gebroken man als toehoorder in de zaal zat.
Vóór 1840, door het huwelijk met de pianiste Clara Wieck het gelukkigste jaar in zijn korte leven, componeerde Schumann louter pianowerken. Maar het jaar 1840 bracht de ommekeer. Tijdens zijn eerste huwelijksjaar componeerde Schumann meer dan honderd liederen, vrijwel allen opgedragen aan zijn vrouw Clara. Uit dit jaar stammen eveneens zijn liederencycli, Dichterliebe (naar Heine), Liederkreis opus 24 (naar Heine), Liederkreis opus 39 (naar Eichendorf) en de uit acht liederen bestaande Frauenliebe und Leben (naar Aldelbert von Chamisso).
De titels van deze laatste liedcyclus spreken voor zich zelf: Seit ich ihn gesehen, Er, der Herrlichste von Allen, Ich kann’s nicht fassen, Du Ring an meinem Finger, Helft mir, ihr Schwestern, Süsser Freund, du blickest, An meinem Herzen, Nur hast du mir den ersten Schmerz getan. De liederen beschrijven -niet bepaald in feministische zin- de loop van de liefde van de vrouw voor haar man, vanaf hun eerste ontmoeting. Bezongen wordt de kindertijd, de liefde voor haar echtgenoot met rouw en toewijding, het moederschap…
Robert Schumann was niet de enige componist die de kunst verstond om op een unieke manier poëzie en muziek tot een nieuw soort kunst te laten versmelten. Andere componisten waaronder Franz Schubert, Hugo Wolf, Modest Moessorgski, Claude Debussy, Edvard Grieg…
Couplet 1 uit Frauenliebe und Leben
Seit ich ihn gesehen. Sinds ik hem heb gezien,
Glaub ich blind zu sein Lijk ik blind te zijn;
Wo ich hin nur blicke Waar mijn blik ook rust,
Seh ich ihn allein Zie ik hem alleen;
Wie im wachen Traume Als in wakend dromen
Schwebt sein Bild mir vor Zie zijn gezicht,
Taucht aus tiefstem Dunkel. Rijst uit ‘t diepste donker
Heller nur empor Feller nog belicht.
Heeft u een opmerking of aanmerkingen over dit item, horen wij dit graag van U.
SCHUMANN FRAUENLIEBE UND LEBEN NUMMER132
Nota bene
Schumanns leven en werk werden echter sterk beïnvloed door zijn psychische en fysieke gezondheid.
In de laatste jaren van zijn leven begon hij te lijden aan ernstige mentale en fysieke symptomen waarvan wordt aangenomen dat ze verband hielden met syfilis, een destijds veel voorkomende geslachtsziekte.
Bij Schumann begon de ziekte vermoedelijk rond 1831 toen hij nog in zijn vroege twintiger jaren was, en ontwikkelde zich langzaam over de decennia. Tegen het einde van zijn leven vertoonde hij symptomen als hallucinaties, stemmingswisselingen en uiteindelijk ernstige dementie.
Terwijl haar man in een psychiatrische inrichting lag te creperen toerde zijn vrouw Clara als pianovirtuoze Europa rond. Het schijn dat ze haar zieke man maar zelden heeft opgezocht. Wel had ze een intieme band met de componist Johannes Brahms, zij het platonisch word er glimlachend gefluisterd…
