Sibelius – Symfonieën

De Fin Jean Sibelius (1865 – 1957), componist van o.a. Finlandia, Valse triste, de Zwaan van Tuonela en een wonderschoon Vioolconcert, schreef 7 Symfonieën. In zijn symfonieën klinken de bossen en meren van het Finse landschap. Men noemt de componist wel de zanger van de Finse natuur.

Symfonie 1 kwam in 1899 tot stand en staat in de toonsoort e mineur. Met dit werk kreeg de componist voor het eerst erkenning in het buitenland. Symfonie 2 komt uit 1902 en staat in D majeur. (Beide symfonieën zijn als zelfstandig item opgenomen in het archief van deze site.)

Symfonie 3 opus 52 staat in C majeur en werd gecomponeerd in 1907. De eerste uitvoering, onder leiding van de componist vond plaats in Helsinki. Vergeleken met Symfonie 1 en 2, welke vaak als melodramatisch en patriottisch worden omschreven, wordt Symfonie 3 als gemoedelijk en eenvoudig genoemd. Want waar is het drama, het spektakel, de opstandigheid, die men van de componist gewend was? Waar is het koper, het slagwerk? Wat wilde Sibelius ons met dit zeer ingetogen, haast fluisterende werk vertellen?

Symfonie 4 uit 1911 staat in a mineur. (Deze symfonie is eveneens als zelfstandig item opgenomen in het archief.)

Symfonie 5 staat in Es en heeft als opusnummer 82. Het werk werd gecomponeerd in 1915 in opdracht van de Finse regering ter gelegenheid van zijn 50^e verjaardag. Zijn geboortedag werd in Finland een nationale feestdag. De eerste uitvoering was op 8 december 1915 door het Helsinki Philharmonic Orchestra, onder leiding van de componist. Men beschouwt Symfonie 5 als een van de laatste grote laatromantische symfonieën. Het werk ontstond ten tijde van de spraakmakende werken van Stravinsky, Ravel en Debussy. Sibelius liet zich door deze ‘modernen’ nauwelijks beïnvloeden. Hij behield het nationale karakter van zijn geboorteland. Symfonie 5 heeft alles weg van een natuursymfonie. Het werk kent drie delen en heeft een tijdsduur van iets meer dan een half uur.

Symfonie 6, opus 106, in d mineur werd in 1923 voltooid. In dat zelfde jaar dirigeerde Sibelius zelf de première met het Helsinki Philharmonic Orchestra. Het werk straalt rust en vrede uit. De componist zelf omschreef het werk als de geur van de eerst vallende sneeuw. Ook Symfonie 6 is duidelijk een natuursymfonie. Het werk staat in schril contrast met de muziek van zijn tijdgenoten zoals Stravinsky en Schönberg. Sibelius staat nog stevig in de laatromantiek. Strijkers hebben de absolute overhand in deze lieflijke symfonie. Geen geweld en dissonanten van blazers, geen overheersend slagwerk. De Assepoester van de 7 symfonieën karakteriseerde een muziekrecensent het werk. Symfonie 6 heeft 4 delen en heeft een tijdsduur van circa een half uur.

Symfonie 7 in C majeur werd in 1924 voltooid. Opmerkelijk aan deze laatste symfonie is dat de delen zonder onderbreking in elkaar overlopen, de symfonie klinkt daarom als een geheel. Uitgezonderd enkele uitspattingen in het tempo kabbelt het werk grotendeels in een traag tempo voort. De strijkers hebben de overhand. Al met al duurt het werk een klein halfuur. Het werd de componist zijn laatste grote symfonische werkstuk. De jaren voorafgaand aan het voltooien van Symfonie 7 waren de moeilijkste in zijn leven. Ziekte en drankzucht waren de redenen. Na Symfonie 7 zou hij nog maar weinig componeren. Kenners noemen Symfonie 7 als een van Sibelius beste symfonieen. De componist heeft nog gewerkt aan een 8^e symfonie. Waar die is gebleven is een raadsel. Naar alle waarschijnlijkheid heeft de meester het werk zelf vernietigd, verbrand…

SIBELIUS SYMFONIEEN NUMMER 658