Sjostakovitsj – Symfonie 02

Met zijn Symfonie 1 uit 1926 gaf de achttienjarige Rus Dmitri Sjostakovitsj (1906 – 1975) zijn visitekaartje af. Het was zijn afstudeercompositie aan het conservatorium. Het stuk maakte indruk bij de directie en men besloot het uit te voeren. Het werd een overweldigend succes. Ook de pers had alle lof. Rusland had na Peter Tsjaikovski (1840-1893) een nieuw genie in haar gelederen! Symfonie 1 herbergt nog niet politieke bedoelingen die we later in zijn werk wel tegenkomen. Het werk was volgens de critici eerlijk en oprecht, er zat geen wanklank in. Nog steeds wordt Symfonie 1 door velen als een meesterwerk beschouwd.

Reuze nieuwsgierig keek men uit naar een volgende symfonie van de jonge componist. Een jaar later, in 1927 verscheen Symfonie 2, een kort werk van amper 20 minuten met de bijnaam October. De titel propageerde de Oktoberrevolutie van 1917. Opmerkelijk aan het werk was de atonaliteit, als mede de somberheid aan het begin welke later overgaat in enthousiasme en geraas (‘De schreeuw van ons lijden…’), en het koor aan het slot waar revolutionaire teksten werden gezongen, gescandeerd en opgezegd. Het werk zou vanwege zijn ode aan de revolutie een buitenbeentje worden in het repertoire van de componist.

Van Sjostakovitsj wordt veelal beweerd al zou hij van zijn 15 symfonieën een oorlogsdagboek geschreven hebben, een dagboek tegen het Sovjetregime van Lenin en Stalin. In feite blijft het gissen in hoeverre hij het eens was met deze 2 dictators. Enerzijds past hij zich aan, anderzijds gaat hij volledig zijn eigen gang. Echt duidelijk keert hij zich niet af van het beleid van Lenin en Stalin, maar zich eraan onderwerpen doet hij ook niet.

SJOSTAKOVITSJ SYMFONIE 2 OCTOBER NUMMER 779