Sjostakovitsj – Symfonie 04
De jaren 30 waren voor de componist en pianist Dmitri Sjostakovitsj (1906 – 1975) zeer bewogen. Tot dan was hij zeer populair in de Sovjet Unie. In 1934 bracht de componist zijn opera Lady Macbeth uit. Het werk werd bedolven onder hevige kritiek. Andere werken volgden. Stalin vond zijn muziek decadent en te modern, ook noemde hij het anticommunistisch. De dictator eiste behoudende composities welke het gewone volk ook zou begrijpen. De politieke leiders betitelden de nieuwe werken van Sjostakovitsj met ‘Chaos’. De componist deed water bij de wijn en bood zijn excuses aan door mildere muziek te componeren…
Het mag een wonder heten dat de componist in (beperkte) vrijheid verder kon leven. Links en rechts werden vrienden en andere kunstenaars zonder proces of schijnproces naar werkkampen gestuurd of gefusilleerd. Wellicht dankt Sjostakovits zijn vrijheid aan zijn meesterwerk Symfonie 1, dat alom in de Sovjet Unie geloofd en geprezen werd.
Symfonie 4 opus 43 kwam gereed in 1936, Stalins grote zuivering was in volle gang. Het was niet mogelijk de symfonie uit te voeren. Pas in 1961 stond het werk in Rusland op de lessenaars. De symfonie bevat 5 delen waarvan enkele zonder onderbreken in elkaar overgaan. Het werk straalt zowel passie, angst en droefheid uit. Direct aan het begin wordt de luisteraar op het puntje van zijn stoel gezet: snerpende piccolo’s en een es klarinet. Rustige passages worden onderbroken door heftigheid. Indrukwekkend is het largo gedeelte met een treurmars. Vervolgens vrolijkheid met een wals. Dan treedt een stilte in, abrupt afgesloten door heftige pauken slagen en roffels, waarna het volle orkest in volle sterkte terugkeert. De symfonie sluit af in alle rust.
SJOSTAKOVITSJ SYMFONIE 4 NUMMER 550