Sjostakovitsj – Symfonie 13
Symfonie 13 in bes mineur opus 113 uit 1962 met de bijnaam Babi Yar van de Rus Dmitri Sjostakovitsj (1906 – 1975) heeft als achtergrond de slachting van duizenden joden in de buurt van Kiev door de nazi’s in 1941.
Symfonie 13 wordt ook wel omschreven als Liedcyclus of Koorsymfonie. De vijf delen herbergen gedichten over o.a. de tweede wereldoorlog en het bloedbad van Babi Yar nabij bij Kiev. Babi Yar is een ravijn dichtbij de hoofdstad van de Oekraïne. Het bloedbad was de grootste slachtpartij van de nazi’s. De symfonie mocht in Rusland niet in zijn geheel gespeeld worden, er moesten passages geschrapt worden. Enkele jaren later werd hij ziek en kon hij zijn handen zich nauwelijks bewegen. In 1969 volgde Symfonie 14, voor bas, sopraan, strijk- en slaginstrumenten.
De vijf delen:
1 Babi Yar = Het bloedbad
2 Humour = Spot
3 In the Store = Eindeloze rijen voor de winkels
4 Fears = Angst voor arrestatie
5 Career = Eigenbelang van bureaucraten
Symfonie 13 is bedoeld voor 1 solo baszanger, mannenkoor en groot symfonieorkest. Het werk duur ongeveer een uur.
Veel muziek van Sjostakovitsj heeft Joodse invloeden, thema’s, of onderwerpen: De onvoltooide opera Rothschild’s Viool van zijn leerling Fleishman werd door Sjostakovitsj voltooid. Joodse klanken zijn ook aanwezig in zijn Pianotrio 2, Vioolconcert 1, Strijkkwartet 4, Liedcyclus From Jewish Folk Poetry, Celloconcert 1, Strijkkwartet 8.
SJOSTAKOVITSJ SYMFONIE 13 NUMMER 694
Nota bene
Ik ben elke oude man die wordt gedood. Ik ben ieder kind dat hier wordt neergeschoten. Deze dichtregels worden gezongen door het koor in Symfonie 13 Babi Yar.
De herdenkings-symfonie beeldt de moord uit op 100.000 joden. Het is misschien wel Sjostakovitsj’ meest aangrijpende symfonie.
Na afloop van de première in 1962 in Moskou stond iedereen op. Tranen in de ogen en een brok in de keel. Het applaus duurde ruim 20 minuten. Hoe hebben we dit ooit kunnen laten gebeuren, was bij velen de vraag.
Sinds 1975 dirigeerde Maxim, de zoon van de componist overal ter wereld de meest bekende werken van zijn vader.
