Tsjaikovski – Ouverture 1812
Pjotr (Peter) Tsjaikovski (1840-1893) wordt beschouwd als de grootste Russische componist. Zijn opvolgers Prokofjev en Rachmaninov noemden hem hun grote inspirator. Ook de moderne componisten zoals Sjostakovitsj en Stravinsky loofden hem. Tsjaikovski stond in zijn omgeving bekend als een weekhartig persoon. Tegenstanders, veelal Russische nationalisten, vonden hem te westers componeren, te romantisch. Sommigen noemden hem spottend ‘mister sentimentalis.’ Anderen noemden hem verwijfd. De homoseksuele Tsjaikovski reisde veel. Hij werd overal geëerd maar was een eenzaam mens. Hij overleed op 53-jarige leeftijd aan cholera. Geruchten gaan al zou hij zelfmoord gepleegd hebben door zich te vergiftigen. Zijn broer Modest die een biografie over hem uitbracht, zou dit geheim gehouden hebben.
De Ouverture 1812 uit 1878 is een spektakelstuk dat zijn première beleefde tijdens de opening van de Christus Verlosserkerk in Moskou. Het werk is een voorbeeld van programmamuziek. Van begin tot eind zijn de oorlogsverwikkelingen tussen Rusland en Frankrijk te volgen. Het stuk duurt ongeveer 15 minuten.
Het ene moment luisteren we naar fijnzinnige muziek, dan doet het werk weer bombastisch aan, bijvoorbeeld bij het afschieten van kanonskogels en luid klokgelui. (Bij een live optreden vereist de logistiek van veiligheid en precisie bij het plaatsen van de schoten ofwel goed geoefende militaire bemanningen die moderne kanonnen gebruiken). In de concertzaal worden de kanonschoiten vervangen door paukenslagen.
In 1931 werd de Christus Verlosserkerk op last van Stalin opgeblazen. In 1996 stond er door toedoen van o.a. president Jeltsin weer een nieuwe kathedraal.
De Ouverture 1812, een muzikale veldslag tussen Rusland en Frankrijk, werd door Tsjaikovski in opdracht geschreven ter gelegenheid van de inwijding van de Christus Verlosserkerk te Moskou die werd gebouwd ter herinnering aan de Russische overwinning op het leger van Napoleon in 1812.
De introductie, gespeeld door lage strijkers (celli) laat een plechtige koraalmelodie horen: O Heer, redt uw volk. Later wordt het een gevecht tussen twee volksliederen: aan de ene kant het Franse volkslied de Marseillaise, aan de andere kant het Russische God, behoed de Tsaar!
Zelf was Tsjaikovski nauwelijks tevreden over werken als de Ouverture 1812. Natuurlijk, het waren goed beloonde opdrachten en het geld kon hij best gebruiken, maar vooral zag hij dit soort composities toch als opmaat voor de grote werken die hij in gedachten had. Want één ding wist Tsjaikovski zeker: dat hij eens door de hele wereld zou worden aanbeden!
Heeft u een opmerking of aanmerkingen over dit item, horen wij dit graag van U.
TSJAIKOVSKI OUVERTURE 1812 NUMMER 067
