Tsjaikovski – Serenade voor strijkers

Pjotr ( Peter) Tsjaikovski (1840-1893) was ten tijde van zijn Serenade voor strijkers (1881) een beroemd man. Men zag hem als de ambassadeur van de Russische muziek. Overal ter wereld werden hem eredoctoraten aangeboden. Tijdens de wereldtentoonstelling in Parijs werd hij gevraagd Rusland muzikaal te vertegenwoordigen. Tsjaikovski schreef zijn Serenade voor strijkers in dezelfde periode als zijn inmiddels wereldberoemde Ouverture 1812.

In zijn Serenade voor strijkers toont Tsjaikovski zijn melodische kwaliteiten. De mooiste melodieën schudt hij hier uit zijn mouw. Het kan niet anders of hij moet dit stuk tijdens een van zijn spaarzame gelukkige momenten geschreven hebben, want niets duidt op treurigheid. Integendeel, de meeste thema’s staan in een vrolijke majeur toonsoort! Het stuk kent vier delen, waarvan het tweede deel, de Wals (Moderato tempo di valse), soms als zelfstandig muziekstuk wordt uitgevoerd, en volgens zijn bewonderaars een van de mooiste stukken muziek die de componist ooit geschreven zou hebben. De premiere van de Serenade voor strijkers was in 1881 in Sint Petersburg, al zou hij het al in 1880 met studenten van het conservatorium in Moskou uitgeprobeerd hebben. Het was een overweldigend succes, niet alleen voor spelers en publiek, ook de componist zelf beoordeelde het als een van zijn lievelings werken.

Ondanks zijn wereldsuccessen kreeg Tsjaikovski stevige kritiek te verduren van zijn collega-componisten uit Rusland, die hem verweten de Russische folklore te verkwanselen en veel te veel met westerse muziek bezig te zijn. In een brief laat Tsjaikovski een vriendin weten: ‘Moessorgski mag dan meer talent hebben dan de anderen (van de groep de Machtige vijf), maar het blijft een ongemanierde schurk met een ordinair karakter en met een voorliefde voor alles wat grof, ruw en onbeschaafd is.’

Heeft u een opmerking of aanmerkingen over dit item, horen wij dit graag van U.

TSJAIKOVSKI SERENADE VOOR STRIJKERS NUMMER 140

Nota bene

In een impulsieve en rampzalige beslissing trouwde Tsjaikovski in 1877 met Antonia Miliukova, een fan die hem aanhoudend volgde en brieven stuurde.

Het huwelijk duurde slechts enkele weken en was een totale mislukking. Tsjaikovski, die vermoedelijk homoseksueel was, vluchtte in paniek naar het buitenland. Hij beschouwde zijn huwelijk als de grootste misstap in zijn leven.

De componist hield een vreemde relatie en zijn mecenas, de rijke Nadezjda von Meck. Deze beschermvrouwe steunde hem financieel en schreef hem honderden brieven, maar er was een duidelijke afspraak: ze mochten elkaar niet ontmoeten…