Wagner – Ouvertures & voorspelen
De Duitse componist Richard Wagner (1813-1883) was een belangrijk vernieuwer in de muziek. Hij is vooral bekend van zijn opera’s die hij zelf liever muziekdrama’s noemde en waarvoor hij ook het libretto schreef. Tevens dacht hij na over decors, kostuums etc. Wagner streefde naar een Gesamtkunstwerk. Voor zijn groots opgezette muziekdrama’s werd een speciaal theater, het Festspielhaus, gebouwd in de Beierse stad Bayreuth. Inmiddels is deze stad een pelgrimsoord voor Wagner bewonderaars en het kloppend hart van een cultus rond de componist waar elke zomer de Bayreuther Festspiele wordt gehouden.
Er zijn nog veel mensen die moeite met de persoon Richard Wagner en zijn muziek. De reden daarvoor: de moraal van Wagner zou beneden pijl zijn geweest. Wagner zou een onmogelijk mens geweest zijn, een antisemiet, een vijand van de katholieke kerk, iemand die loog en bedroog en iemand die een ander z’n vrouw afpikte. Wagner was één meter zestig. Hij vond zichzelf geniaal, was altijd in geldnood, en maakte schulden. De componist hier zelf over: Een genie behoort onderhouden te worden… Het is nog niet eens zo lang geleden dat Wagners muziek in Israël op de zwarte lijst stond. Maar er zijn ook muziekliefhebbers die Wagner en zijn opera’s verafgoden. Volgens velen was Wagner een genie, dat vond hijzelf trouwens ook. Eigenlijk hadden ze hem boven de wet moeten plaatsen, vond hij. In dat opzicht was hij niet bescheiden. Hoe dan ook, niemand kan ontkennen dat de componist Wagner ons eindeloos mooie muziek heeft nagelaten.
Vandaag de dag wordt de Duitser Richard Wagner tot de grootste componisten uit de muziekgeschiedenis gerekend. Wagner was een genie, dat moge duidelijk zijn. Als één van de weinige componisten wist hij de symfonische behandeling van het orkest naar een dramatische spanning te brengen. Lang uitgesponnen aria’s, intermezzo’s, tussen- en voorspelen met daarin een overdosis aan dramatiek brachten zijn muziek naar de Unendliche Melodie. Ook het zogenaamde Leidmotief (Leitmotiv) werd door Wagner veelvuldig toegepast. Bedoelde lyrische hoogstandjes treffen we aan in de Ouvertures & voorspelen, maar ook in de opera’s zelf: Tristand und Isolde, Tannhäuser, Lohingrin, Parsifal, Meistersinger von Nürnberg e.a.
Nadat de meester de fut had verloren om nog langer opera’s te schrijven, verklaarde Wagner dat hij eendelige symfonieën ging schrijven. Maar eigenlijk zijn de Ouvertures & voorspelen van bovengenoemde opera’s al eendelige symfonieën.
WAGNER OUVERTURES & VOORSPELEN NUMMER 398
Nota bene
Door zijn extravagante levensstijl raakte de jonge Wagner in de schulden. Hij wilde zijn schuldeisers ontvluchten door met de boot naar Parijs te gaan om daar met Rienzi, een van zijn eerste opera’s fortuin te maken.
De inspiratie voor de opera de Vliegende Hollander over het gelijknamige spookschip kreeg Wagner toen hij tijdens de zeereis in een zware storm verzeild raakte. Het eerste concept van het muziekdrama was echter gebaseerd op een verhaal van Heinrich Heine.
De opera vertelt over een kaptein die gedoemd was eeuwig over de oceaan te zwerven. Eens in de zeven jaar mocht hij aan land. Indien hij een vrouw zou vinden zou hij verlost worden van de vloek.
