Paganini – Vioolconcerten
Nicolò Paganini (1782-1840) noemt men de grootste violist aller tijden. In ieder geval stond dit op de reclameborden waarvoor hij zelf de tekst had geschreven. Zijn vioolcomposities, waaronder de 24 Caprices waren vrijwel onspeelbaar. Vanwege het onverzorgde uiterlijk, zijn lange haren, zijn magere gestalte en zijn ongehoorde virtuositeit dacht men dat deze Italiaan een verbond met de duivel had gesloten. Bezorgde ouders verboden het hun kinderen om een concert van deze vreemde musicus bij te wonen!
Als een soort zigeuner reisde Paganini van de ene naar de andere plaats. Zijn concerten veroorzaakten bij tijd en wijlen massahysterie. Samen met pianovirtuoos Franz Liszt was hij een van de dominante en heroïsche figuren van de negentiende eeuw. Paganini verdiende zoveel geld dat hij zijn zoon een bedrag van een miljoen gulden naliet. Eerder had hij verschillende talentvolle componisten, waaronder Hector Berlioz (1803 – 1869) geld toegeschoven. Met zijn vele verdiende geld kocht hij rond 1837 een casino in Parijs. Maar met deze gokruimte en zijn bezittingen liep het verkeerd af…
Paganini schreef een zevental vioolconcerten waarvan het Vioolconcert 1 en 2 nog dikwijls gespeeld worden. Behalve vrijwel onbespeelbare passages kent het Vioolconcert 1 opus 6 in D ook prachtige melodieën. Het middendeel bestaat uit een duet voor één snaar met de overige drie snaren. Paganini schreef de orkestpartijen in de toonsoort Es, de viool echter speelde het stuk in D omdat er sommige effecten niet mogelijk waren in Es. Men noemt deze techniek scordatura.
Vioolconcert 2 in b mineur heeft als bijnaam La Campanella, dit vanwege het belletje dat de componist voorschrijft in het 3e deel. Dit vioolconcert staat bol van de virtuositeit: razend snelle loopjes, dubbeltrillers en soms ondenkbare grepen. De violist moet acrobatische toeren maken op zijn instrument.
Pianovirtuoos en componist Franz Liszt (1811 – 1886) liet zich door Vioolconcert 2 inspireren in zijn Etude La Campanella. Walsenkoning Strauss jr. (1825 – 1899) deed ingrediënten van Vioolconcert 2 in zijn Wals à la Paganini Opus 11. Serge Rachmaninov (1873 – 1943) componeerde de Rapsodie op een thema van Paganini (opus 43) in a mineur. Het werk bestaat uit een introductie en vierentwintig variaties gebaseerd op het beroemde Vioolcapriccio in a mineur.
Je zou de legendarische rockgitarist Jimi Hendrix kunnen vergelijken met Paganini. Ook Jimi wist klanken uit zijn instrument te toveren die haast duivels leken. Bovendien werden zijn optredens als sensationeel bestempeld.
Heeft u een opmerking of aanmerkingen over dit item, horen wij dit graag van U.
PAGANINI VIOOLCONCERTEN NUMMER141
Nota bene
Niccoló Paganini stond bekend als een fervent gokker. Hij bezocht casino’s en hield van kaartspelen. Soms bracht zijn gokgedrag hem in financiële moeilijkheden. Er zijn zelfs verhalen dat hij zijn viool als onderpand gebruikte.
Gitaarspelen was een hobby van de violist. Hij componeerde eveneens voor het instrument.
Hij had een passie voor het verzamelen van zeldzame violen, waaronder zijn beroemde Guarneri del Gesu (het kanon) vanwege zijn krachtige klank.
Het is bekend dat pianist Franz Liszt er van alles aan deed om zijn virtuositeit op te schroeven gelijk aan dat van Paganini. Een beroemde compositie van hem is La Campanella gebaseerd op een thema uit Paganini’s Vioolconcert 2.
