Franck – Pianokwintet
César Franck werd in 1822 geboren in Luik, hij stierf in 1890 in Parijs. In 1837 werd hij genaturaliseerd tot Fransman. Allereerst was Franck organist en leraar. Vanaf 1845 was hij verbonden aan het conservatorium van Parijs. In 1858 werd hij organist van de St. Clotilde in Parijs. De kerk is beroemd vanwege zijn orgel, gebouwd door de Franse orgelbouwer Cavaillé-Coll.
In 1888 ontstonden twee van zijn mooiste werken, de Symfonie in d mineur en het koorwerk Les Béatitudes. Verder werd de componist bekend met zijn wereldhit Panis Angélicus en de Sonate voor viool en piano in A. Ook noemen we zijn Strijkkwartet, Prélude fuga en Variaties voor orgel, Psyché voor koor en orkest het Pianokwintet.
Franck verzamelde tijdens het componeren een aantal motieven waarmee hij aan de slag ging. Zo’n motief werd een cel genoemd die hij liet uitgroeien tot thema’s. Men noemt deze manier van componeren de Kiemceltechniek of het Cyclische principe. Sommige muziekwetenschappers noemen Franck een samensteller in plaats van een componist.
Bovengenoemde Kiemceltechniek speelt zich ook af in het Pianokwintet. Franck laat een cel klinken van de noten gis – a – a – gis en bouwt dit vervolgens uit naar gis – a c – b a – gis totdat hij een geschikt thema heeft gevonden en zo verder borduurt. De kiemcel herhaalt zich door het gehele werk.
Het Pianokwintet in f mineur voor piano, 2 violen, altviool en cello werd in 1839 gecomponeerd. Niemand minder dan Camille Saint-Saëns speelde de première. Na afloop verklaarde hij zijn minachting over het stuk.
Men was het niet gewend van de zachtaardige Franck om een muziekstuk voorgeschoteld te krijgen vol chromatiek en fortissimo’s. Het kwintet klinkt heftig, ja zelfs rauw. Het stuk heeft daarom nogal wat commentaar gekregen. Een criticus noemde het werk zelfs Een orkaan van een kwintet.
Menigeen vroeg zich af hoe deze ietwat wereldvreemde musicus in zijn nadagen een zo emotioneel geladen stuk muziek kon schrijven. En daar waren de roddels: Hij zou hoteldebotel zijn geworden van zijn 19-jarige Ierse studente Augusta Holmes, een schoonheid die menigeen het hoofd op hol joeg…
Heeft u een opmerking of aanmerkingen over dit item, horen wij dit graag van U.
FRANCK PIANOKWINTET NUMMER 876