Bach – Orgel
De in Eisenach geboren Johann Sebastian Bach (1685 – 1750) was een Duits organist, klavecinist en componist uit de Barok. Hij componeerde voornamelijk muziek voor de kerk. In zijn tijd was hij vooral bekend als organist. Intussen is hij een van de beroemdste componisten aller tijden.
Reeds als 9-jarig kind kwam hij in aanraking met het kerkorgel. Als wees kwam hij in het gezin van zijn broer Johann Christoph. Deze kerkorganist ontdekte het bijzondere talent van zijn jongste broer en bracht hem de beginselen van het klavierspel bij. Rond 1700 verliet hij als vijftienjarige het gezin van zijn broer. Intussen had hij zijn eerste orgelcomposities geschreven.
Bachs vroegste orgelwerken (koralen en voorspelen) stonden onder invloed van o.a. Johann Pachelbel, Johann Adam Reincken en zijn broer Johann Cristoph. Bach was vijftien toen hij de middelbare school bezocht in het noord Duitse Lüneberg. Mede door de organist Georg Böhm kwam hij nog meer met het kerkorgel in aanraking.
Als Bach 18 is treedt hij als organist op in Weimar. In hetzelfde jaar wijdt hij het nieuwe orgel in van de Neue Kirche (Bachkirche) in Arnstadt. Hij improviseert en speelt eigen werk onder invloed van beroemde organisten als Johann Adam Reincken en Dietrich Buxtehude. Uit deze tijd komt zijn beroemde Toccata en Fuga in d. Niet veel later zou hij een benoeming aanvaarden als organist en cantor in Arnstadt.
Bach is twintig als hij begint aan een 400 km lange voettocht naar Lübeck. Zijn doel is Dietrich Buxtehude te ontmoeten die werkzaam is in de Marienkirche.
Vanuit Lübeck wandelt Bach naar Hamburg om Johann Adam Reincken te ontmoeten, zijn andere grote voorbeeld. Aan de opera in Hamburg werkt klaviervirtuoos en componist Georg Friedrich Händel. Wellicht was dit ook een reden voor Bach om naar Hamburg te reizen.
Terug in Arnstadt werd hem geboden om voortaan de kerkzang eenvoudiger te begeleiden en zijn voor- en tussenspelen korter uit te voeren.
Inmiddels is hij ook overgegaan naar het componeren van cantates, orkestwerken en muziek voor solo-instrumenten, doch hij blijft organist en componist van orgelwerken waaronder: Sonates – Preludes – Toccata’s – Passacaglia’s – Fuga’s – Concerten – Koralen – Koraalvoorspelen – Chaconnes – Partita’s – Variaties
De Nederlandse organist Cor Ardesch zette alle orgelwerken van Bach op 18 cd’s.
Luister ook eens naar het Orgelbüchlein, naar nr 24 bijvoorbeeld, of naar Erbarm dich mein, o Herre Gott…
Heeft u een opmerking of aanmerkingen over dit item, horen wij dit graag van U.
BACH ORGEL NUMMER 844
Nota bene
Een van de wereldhits uit de geschiedenis van de klassieke muziek is het orgelwerk Toccata en Fuga van Johann Sebastian Bach. Hij componeerde dit rebelse muziekstuk als jongeman van 18 jaar.
Deze Toccata en Fuga in d mineur wordt vaak gebruikt als achtergrondmuziek in films, documentaires en televisie-reclamespots.
De jonge Bach werd trouwens in deze dagen door de kerkenraad meerdere malen op zijn vingers getikt vanwege zijn progressieve orgelspel. Ook klaagde de gemeente dat het zingen van de psalmen nauwelijks te doen was vanwege de vreemde manier van orgelspelbegeleiding.
Toccata
Een Toccata is een virtuoos muziekstuk meestal voor klavier (kerkorgel). Het woord komt van het Italiaans Toccare = aanraken. De speler kan zich op het instrument uitleven, want er zijn nauwelijks regels aan een Toccata verbonden. Improviseren maar, en laat horen wat je kunt.
