Gershwin – Rhapsody in blue
George Gershwin (1898-1937) werd geboren in New York. Op zestienjarige leeftijd kreeg hij een baan als plugger bij een muziekuitgever om nieuwe songs aan de man te brengen. De muziekuitgeverij bevond zich in de beroemde wijk Tin-Pan-Alley waar het bruiste van de muziekactiviteiten. Al snel begon de jonge Gershwin zelf songs te schrijven, meestal op teksten van zijn broer Ira (1896 – 1983). Gershwins muziek wordt omschreven als een mengeling van West-Europese muziek, jazz en de volksmuziek van de Amerikaanse zwarte bevolking. Het mag zeer bijzonder genoemd worden dat Gershwin les heeft gehad van de Amerikaanse Avant-gardist Henry Cowell (1897-1965), omdat er werkelijk geen spat van Cowells ideeën in Gershwins muziek te bespeuren valt.
De muziek van de duivel, zo werd jazzmuziek in het begin van de twintigste eeuw wel genoemd. Deze ‘lichtzinnige’ geïmproviseerde dansmuziek deed ook nog eens zijn intrede in de klassieke muziek. Verantwoordelijk hiervoor was George Gershwin. Zijn Rhapsody in blue werd een schakel genoemd tussen klassieke muziek en jazz.
In zijn Rhapsody in blue voor piano en orkest uit 1924 -van de toen 25-jarige Gershwin- lijkt het symfonieorkest soms op een Big Band! Dit is niet verwonderlijk daar het stuk oorspronkleijk geschreven werd voor piano en jazzorkest. Later is het jazzorkest uitgebreid en aangevuld met strijkers (1942). Het werk werd in opdracht van bandleider Paul Whiteman geschreven.
Veel liefhebbers van klassieke muziek huiverden reeds bij de allereerste klanken van de jankende, langgerekte klarinettoon. De melodieën en ritmiek uit de Rhapsody in blue zijn duidelijk aan de jazz ontleend, maar er zitten ook overduidelijke kenmerken in die gebruikelijk zijn in klassieke werken. Zo is het stuk in een driedelige vorm geschreven. Gershwins samensmelting van jazz en klassiek zorgde voor veel enthousiasme bij de grote massa overal ter wereld. De critici waren echter van mening dat bijvoorbeeld Gershwins opera Porgy and Bess, met daarin het beroemde lied Summertime, meer berust op de principes van een musical, dan van een klassieke opera.
Heeft u een opmerking of aanmerkingen over dit item, horen wij dit graag van U.
GERSHWIN RHAPSODY IN BLUE NUMMER096
Nota bene
In zijn testament liet Gershwin weten dat zijn opera Porgy and Bess enkel door zwarte artiesten (of desnoods door zwart geschminkte blanke artiesten), inclusief het koor, uitgevoerd mocht worden.
George was 23 jaar toen hij de allereerste jazz-opera schreef. Dat was in 1922. Het betrof een eenakter met de naam Blue Monday. Later werd de naam veranderd in 135th Street Blues.
Gershwin wilde graag gezien worden als een serieus componist van klassieke muziek. Hij vroeg les bij een echte klassieke componist, Maurice Ravel. Deze weigerde met de woorden u kunt beter een eerste klas Gershwin zijn dan een tweederangs Ravel.
