Lutosławski – Concert voor orkest

De Pool Witold Lutosławski (1913 – 1994) kreeg als jong kind onderricht in viool en piano. Muziek was in het gezin Lutosławski een must. Nog voor zijn 10e jaar componeerde hij zijn eerste pianowerkjes. Zijn vader was pianist, zijn moeder arts. Als aankomend musicus studeerde Witold aan de Frederic Chopin Academie in Warschau.

Het gezin Lutosławski had zeer te lijden onder het naziregime. Tijdens de bezetting van Polen werd vader opgepakt en geëxecuteerd. Ook Witold werd door de Duitsers gearresteerd, maar wist te ontsnappen. De ondergedoken musicus werkte als barpianist en muziekleraar. Eind jaren 40 liet het communistische regime van Polen hem ook vallen. Zijn muziek werd als formalistisch beschouwd en zijn composities werden genegeerd. (Formalisme= muziek om de vorm en niet ten diensten van de communistische idealen).

Als componist was Lutosławski in de ban van Bartok en Stravinsky, dit is duidelijk te horen in zijn Concert voor orkest uit de beginjaren 50. Toen hij met dit werk op de proppen kwam werd het regelrecht door de Poolse autoriteiten de grond ingeboord. Pas na de dood van Stalin in 1953 kreeg de componist meer ruimte om zijn werk te publiceren.

Het Concert voor orkest beleefde haar premiere in 1954 door het Warschau Filharmonische Orkest. Niet iedereen was tevreden met het werk. Toch geldt het nu als een van zijn belangrijkste composities. Lutosławski had moeite met de grote populariteit van het stuk omdat hij vond dat andere van zijn werken net zo goed of zelfs beter waren. Een beschaafd modern componist wordt hij tegenwoordig wel genoemd.

Het Concert voor orkest kent 3 delen en duurt ca 30 minuten. Deel 1 herbergt een dreunende, gespannen opening gebaseerd op 2 melodieën. Deel 2 is een virtuoos gedeelte met in de hoofdrol strijkers en houtblazers. Deel 3 is onderverdeeld in drie delen: Passacaglia, Toccata en Corale, oude vormen met eigentijdse melodieën, met een prachtig koraal als toetje.

LUTOSŁAWSKI CONCERT VOOR ORKEST NUMMER 752