Stravinsky – Vuurvogel
Igor Stravinsky (1882-1971) stond mede aan de wieg van de moderne klassieke muziek. Deze Russisch-Amerikaanse componist heeft een zeer breed oeuvre achtergelaten. Kiest u maar uit: symfonische muziek met jazz invloeden, neoklassieke muziek, religieuze muziek, balletmuziek…
Zijn eerste muzikale indrukken deed hij thuis op. Vader was zanger (bas) bij de opera van Sint-Petersburg, Igors moeder een getalenteerd pianiste. Nog tijdens zijn rechtenstudie nam Stravinsky privé-lessen bij de bekende componist Nikolaj Rimski-Korsakov (1844 – 1908).
In 1910 werd de kosmopoliet Igor Stravinsky beroemd door zijn ballet De Vuurvogel (L’Oiseau de Feu). Eigenlijk was het stuk toebedeeld aan twee andere Russische componisten maar deze lieten het afweten zodat de eer naar de toen nog onbekende Stravinsky ging. Het beroemde balletgezelschap Ballets Russes o.l.v dansmeester Serge Diaghilev (1872 – 1929) bracht het stuk in Parijs in premiere. In 1945 maakte de componist van zijn balletmuziek een 15-delige orkestsuite.
Stravinsky brak met zijn muziek de gangbare wetten van de klassieke muziek door kolossale orkesten te laten opdraven met uitgebreid slagwerk. Slagwerk alleen was echter niet voldoende: De componist liet ook de strijkers en blazers allerlei vreemde en soms voor het oor onmogelijke ritmes uitvoeren. Plechtige concertzalen schudden soms op hun grondvesten van Stravinsky’s werken. En toch werden de dissonanten en ingewikkelde ritmes bij de Russische meester muziek! Samen met Petroeska (1911) en Le Sacre du printemps (1913) behoort de Vuurvogel tot zijn meest populaire werken.
De Vuurvogel is gebaseerd op een Russische legende waarin dertien mooie meisjes door een tovenaar gevangen worden gehouden. Met behulp van de magische vuurvogel en een jonge prins worden zij gered. De tovenaar sterft en de prins trouwt met een van de maagden.
Claude Debussy (1862-1918), één van de meest beroemde Franse componisten van dat moment, haastte zich na de première dolenthousiast naar de kleedkamer om Stravinsky geluk te wensen. Dat was erg bijzonder omdat de Franse excentriekeling niet zo scheutig was met complimentjes voor collega-componisten. Bovendien stond Debussy bekend als een impressionist, Stravinsky verre van dat.
De Berceuse uit De Vuurvogel wordt gespeeld in de film Youth uit 2015
STRAVINSKY VUURVOGEL NUMMER 322
Nota bene
Naast de Vuurvogel en Le Sacre du Printemps is Petroeska een van de bekende stukken muziek die Stravinsky voor ballet componeerde. Petroeska heeft het poppenspel als onderwerp, zeg maar een poppenkast, maar is niet kinderlijk of zoetsappig van aard.
Petroeska heeft zijn oog laten vallen op de ballerina, die echter meer ziet in de Moor. Er volgt een duel etc.
Het zo kenmerkende Petroeska-akkoord: het tegelijkertijd klinken van de drieklanken C groot en Fis groot hoort bij het karakter van het hoofdpersonage en is beroemd geworden.
