Mozart – Pianoconcerten

Wolgang Amadeus Mozart (1756 – 1791) schreef 27 pianoconcerten. Het vond een pianoconcert als compositievorm even belangrijk vond als een symfonie. Ook hadden pianoconcerten de voorkeur  boven  zijn vioolconcerten. Op zijn zeventiende componeerde hij een echt pianoconcert. Een van de eerste opvallende pianoconcerten was nummer 9, het Jeunhomme-concert KV 271. Hij schreef dit in zijn geboorteplaats Salzburg. Pianist Alfred Brendel noemde het:  ‘Een van de grootste wonderen van de wereld.’  Mozart schreef zijn pianoconcerten voor eigen gebruik.

In zijn nieuwe woonplaats Wenen schreef de 30 jarige componist in 1782 drie pianoconcerten (nrs 11 KV 413, 12 KV 414 en 13 KV 415), vrolijke, sprankelende en goed in het gehoor liggende concerten. De bezetting was: 2 hobo’s, 2 fagotten, 2 hoorns, 2 trompetten, pauken, pianoforte en strijkers.

1782 was voor Mozart een gelukkig jaar.  Op 4 augustus trouwde hij met Constanze in de Stephansdom te Wenen. Uit het zelfde jaar stammen ook het singspiel Die Entführung aus dem Serail en de Haffner symfonie. In het voorjaar van 1784 schreef Mozart voor een leerling Pianoconcert 14 KV 449. Met veel succes zette de componist dit concert ook op zijn eigen repertoire. Later in het jaar, steeds binnen een maand, componeerde hij een drietal prachtige concerten: nrs 15 KV 450, 16 KV 451 en Nr 17 KV 453. Aan het einde van het jaar 1784 komt daar nog het pianoconcert 19 KV 459 bij. Pianoconcert 20 KV 466 in d klein herbergt vergeleken met de vroegere pianoconcerten meer emotie, duisternis en vooral spanning. Het werk stond ook nog eens in een mineur toonaard. Stadgenoot Beethoven was zeer onder de indruk van Mozarts Pianoconcert 20. Zelf had hij matig succes met zijn pianoconcert 3. De ontvangst in Wenen (1803) was lauw. De reden was bekend: het pianoconcert 24 KV 491 was nog jaren doorgeklonken bij het Weense publiek. Er bestond voor de Weners geen mooier pianoconcert. In het voorjaar van 1785 verscheen pianoconcert 21. Volgens velen een pareltje in de pianoliteratuur. In 1786 kwam pianoconcert 23 KV 488 gereed, een van de drie concerten waar klarinetten aan meedoen. In december 1786 verscheen pianoconcert 25 KV 503. Pianisten noemen dit concert het meest symfonische pianoconcert van de componist. Deze prachtige concerten tot en met zijn laatste pianoconcert nummer 27, waaronder het uitbundige Kroningsconcert KV 537, schreef Mozart voor zijn eigen optredens. In maart 1791 klonk de première van KV 595, zijn laatste pianoconcert. Het is niet met zekerheid te zeggen dat de componist zelf de solist was. In  het najaar werd hij ziek en 5 december stierf hij.

In 1776 componeerde Mozart Pianoconcert 7 KV 242 voor drie piano’s!

MOZART PIANOCONCERTEN NUMMER 534

 

Nota bene

In de film Amadeus uit 1984 komt collega componist Antonio Salieri er nogal bekaaid af. Zo zou hij afgunstig zijn geweest omtrent het genie Mozart.

In het echt blijkt de man Mozart muzikaal ooit verslagen te hebben. In het Weense Schönbrunn kwam Salieri in 1786 als winnaar uit de bus met zijn opera Prima la musica e poi le parole. Hij versloeg hiermee Mozart met zijn opera Schauspieldirektor.

Tijdens de feestelijke opening van de Scala te Milaan in 1778 met keizerin Maria Theresa in de loge, klonk Salieri’s opera L’Europa Riconosciuta. Ook hier had Mozart het nakijken.

Lees verder over Salieri nummer 879