Jaap van Zweden
NRC 28 JAN 2016
Jaap van Zweden wordt de nieuwe chefdirigent van het New York Philharmonic. Dat heeft het orkest woensdag bekendgemaakt. De 55-jarige Nederlander gaat daarmee een van de belangrijkste symfonie-orkesten ter wereld leiden.
Van Zweden treedt in de voetsporen van grote namen uit de muziekgeschiedenis als Gustav Mahler, Arturo Toscanini en Leonard Bernstein.
Op dit moment is Van Zweden chefdirigent van het Dallas Symphony Orchestra en het Hong Kong Philharmonic. In New York volgt hij Alan Gilbert op, die het orkest leidde sinds 2009 en nog aanblijf tot de zomer van 2017. Zijn voornaamste tegenkandidaat was de Oostenrijker Manfred Honeck, die nu chef is bij het Pittsburgh Symphonic Orchestra.
Explosief temperamentvol
Van Zweden geldt als een explosief temperamentvol dirigent, maar ook een die sociaal en cognitief scherp is. Hij is bovendien vaardig in een zeer breed repertoire. Hij stond al eerder als gastdirigent op de bok bij het New York Philharmonic met Mahlers Eerste en Sjostakovitsj’ Achtste Symfonie. Na zijn laatste optreden, waarin hij het orkest leidde in Mozart’s Pianoconcert no. 23 en Beethoven’s Vijfde Symfonie, bejubelde de New York Times hem om zijn „dirigeerkunst zo fantasierijk als je niet elke week meemaakt.”
Van Zweden zal het Amerikaanse toporkest door een roerige verbouwingsperiode moeten leiden, waarbij het vanaf 2019 twee jaar uit zijn vaste David Geffenzaal in het Lincoln Centre is verdreven en Van Zweden het publiek naar andere locaties moet trekken. Ook zal hij ingezet worden als boegbeeld in een fondsenwervingcampagne die 360 miljoen dollar moet opleveren voor die verbouwing en voor het vermogensfonds van het orkest. In Dallas bleek hij al sterk te zijn in fondsenwerving.
Loopbaan
Van Zweden begon zijn carrière als violist en was op zijn 19de al concertmeester bij het Concertgebouworkest in Amsterdam, nadat hij in New York aan de Juilliard School les had gehad. Die positie gaf hij op om chefdirigent bij het Orkest van van het Oosten te worden. Later was hij in Nederland chefdirigent van het Residentie Orkest en het Radio Filharmonisch. In 2008 vertrok hij naar Dallas, waar hij in 2018 een jaar eerder dan in zijn contract was afgesproken zal vertrekken. In 2012 werd hij in de VS tot Dirigent van het Jaar uitgeroepen. Hij heeft veel van de belangrijkste orkesten zoals de Berliner Philharmoniker, de Wiener Philharmoniker en de Chicago Symphony geleid.
Van Zweden is niet de eerste Nederlandse chefdirigent van de New York Philharmonic. Dat was Willem Mengelberg tussen 1922 en 1930. Van Zweden zal vanaf het seizoen 2017-2018 de New York Philharmonic al leiden als de aanstaande chefdirigent, zijn contract van vijf jaar gaat in bij het seizoen 2018-2019.
NRC 28 JAN 2016
