Feldman – Rothko Chapel
De Amerikaan Morton Feldman (1926 – 1987) werd in New York geboren als zoon van joodse emigranten uit Kiev. Zijn vader was fabrikant van kleding. Als kind kreeg hij pianoles. Feldman was van jongs af aan geïnteresseerd in avant-garde muziek. Muziek van Schönberg, Webern en Cage hadden zijn voorkeur boven de traditionele componisten. Met deze laatste, zijn stadsgenoot John Cage sloot hij vriendschap.
Feldman verfoeide de traditionele manier van expressie. Medestanders vond hij niet alleen in collega John Cage, maar ook in de schilders Rothko en Pollock. Het is niet voor niets dat men de componist een schilder van klanken noemt. Met name in zijn late werken laat hij zich inspireren door abstracte schilderijen.
Zijn composities kregen het stempel onbepaalde muziek. De stukken van Feldman vallen op door hun langgerektheid, traagheid en verstilling. Met de traditionele muzieknotatie nam hij een loopje: noten en rusten worden niet altijd aangegeven, veel wordt aan de musicus overgelaten. Ook het toeval speelt een rol in zijn klankscheppingen. Onder de noemer aleatoriek (alea betekent dobbelsteen) heeft deze manier van ‘componeren’ zijn weg gevonden in de muziekgeschiedenis. De meeste composities zijn voor piano geschreven, al heeft hij enkele spraakmakende stukken voor ensemble en of orkest gecomponeerd.
Een indrukwekkend werk is het uit 1971 stammende Rothko Chapel, een eerbetoon aan zijn vriend, de kunstschilder Mark Rothko. De titel is gebaseerd op de gelijknamige kapel in Houston, Texas. Het betreft een meditatief, oecumenisch centrum en of gebedsruimte met aan de wanden schilderijen van Mark Rothko.
De muziek van Feldman is bedoelt voor altviool, celesta, percussie en koor. Het atmosferisch werkstuk straalt rust en vrede uit.
FELDMAN ROTHKO CHAPEL NUMMER 710
Nota bene
In de klassieke muziek is het regelmatig voorgekomen dat componisten zich lieten inspireren door schilderijen.
Het meest bekende voorbeeld is wellicht de Schilderijententoonstelling van Modest Moessorsgky waarbij hij schilderijen van de schilder Hartman toonzette.
Een ander voorbeeld is van Serge Rachmaninov. Deze componist heeft het naargeestige schilderij het Dodeneiland van Arnold Böcklin op muziek gezet
Ook componist Max Reger hield zich op met deze schilder. Hij schreef de Böcklin Suite.
De Amerikaan Morton Feldmann is bekend van zijn werken op abstracte schilderijen, met name met die van de schilders Rothko en Pollock. Feldman componeerde o.a. Rothko Chapel.
