Monteverdi – l’Incoronazione di Poppea
De Italiaan Claudio Monteverdi (1567 – 1643) wordt beschouwd als overgangscomponist van de renaissance naar de barok. Bij hem laat men de canon van de opera beginnen. Reeds op 15 jarige leeftijd gaf hij blijk van zijn drang naar componeren. Maar liefst 5 boeken met composities, waaronder zijn eerste madrigalen verschenen in de periode tot 1590. (Madrigaal is een van oorsprong Italiaanse liedvorm met wereldlijke tekst). Hij was 23 jaar toen hij als violist (vedelaar), zanger en dirigent een baan kreeg bij de hertog van Mantua.
In 1607 ging zijn eerste opera Orfeo in première. Het betreft een aangrijpend werk met veel afwisseling en drama. Hij wist met deze opera het publiek te ontroeren, met name het door Orfeo gezongen hoogtepunt ‘Tu se morta’, wanneer deze hoort dat zijn geliefde dood is. Een muziekdrama zoals niet eerder vertoond, een drama met menselijke passie, het liefdesleven, vreugde en smart.
In zijn tijd was Monteverdi een beroemd musicus en componist die werd gewaardeerd vanwege zijn vernieuwende manier van componeren. In 1610 verschenen zijn Mariavespers die hij opdroeg aan de paus. Deze vespers kunnen gezien worden als een sollicitatie voor een baan in Rome, die hij echter niet kreeg. In 1613 werd hij aangesteld als hoofd van de muziek aan de San Marco in Venetië. Van hem werd verwacht dat hij voor de kerk geestelijke muziek zou schrijven.
Men noemt de opera L’Incoronazione di Poppea (De kroning van Poppea) het toppunt van Monteverdi’s oeuvre. Het verhaal behandelt een historisch gegeven. Het muziekdrama zit boordevol liefde, bedrog, komiek, verdriet en drama. Belangrijke rollen: Nero (tenor), Ottavia zijn vrouw (mezzo), de mooie Poppea (sopraan). De eerste opvoering vond plaats in 1642 in Venetië. Het was de bejaarde componist zijn laatste opera.
De Romeinse keizer Nero is geheel in de ban van Poppea. Hij wil haar tot keizerin kronen. De vrouw van de keizer, Ottavia, is er op tegen en maakt plannen om Poppea om te laten brengenv. Ottone, de echtgenoot van Poppea krijgt opdracht van Ottavia om zijn vrouw doden. Uiteindelijk zal Poppea tot keizerin gekroond worden en zal Nero liefhebben.
Hoogtepunten zijn de klaagzang Addio Roma, het liefdesduet Pur ti miro en het prachtige wiegelied Oblivion Soave.
MONTEVERDI L’INCORONAZIONE DI POPPEA NUMMER 625
Nota bene
Door toedoen van het Vaticaan was het vrouwen verboden om deel te nemen aan kerkkoren. Het gevolg was dat de eerste operacomponist Claudio Monteverdi zijn vrouwenrollen door castraten liet zingen: Orfeo uit 1607 en zijn laatste opera L’Incoronazione di Poppea. Luister eens naar het prachtige wiegenliedje uit laatstgenoemde opera, Oblivion Soave. Je kunt je nauwelijks voorstellen dat dit gezongen wordt door een man!
Ook In Bachs tijd, zo’n honderd jaar later, werd het als onfatsoenlijk gezien als vrouwen in het openbaar zongen. De vrouwenrollen werden gezongen door jongens of castraten.
