Schumann – Carnaval
In 1832 ontwikkelde de Duitse componist en pianist Robert Schumann (1810-1856) een mechaniekje dat zijn vingers elastischer zou moeten maken, en dan speciaal de onafhankelijkheid zou moeten stimuleren van de ring- en middenvingers. Het experiment liep echter helemaal verkeerd af: Schumanns spieren werden overbelast en een verlamming van de ringvinger van zijn rechterhand was het gevolg. Hierdoor moest Schumann noodgedwongen zijn pianocarrière opgeven.
De daarop volgende jaren werden ondanks dit ongeluk vruchtbare jaren voor Schumanns pianocomposities, die vaak uitgevoerd werden door de dochter van zijn pianoleraar, het wonderkind Clara Wieck. Zij speelde bijna al zijn pianocomposities, zo ook de pianocyclus Carnaval die opgedragen was aan grootmeester en wonderpianist Franz Liszt. Deze sprak van een nieuwe parel in de muziekliteratuur en vergeleek het werk zelfs met de Diabellivariaties van Beethoven.
Schumann droeg de pianosuite Carnaval opus 9 op aan Ernestine, het meisje dat in 1834 Schumanns verloofde werd. Clara, zijn latere grote liefde, waar hij zijn meeste liederen aan opdroeg en die later zijn vrouw zou gaan worden, was toen nog een jong meisje.
Schumann wordt wel de meester van de kleine vorm genoemd, getuige zijn liederenschat en pianominiaturen. Met componeren ging hij vaak als volgt te werk: eerst schreef hij enkele muziekjes en bedacht er later een titel bij. In het geval van Carnaval komen niet alleen situaties en carnavalfiguren opdraven (Pierrot en Arlequin), maar ook bestaande figuren uit Schumanns leven: Chiarina (Clara Wieck), zijn toenmalige verloofde Ernestine keert herhaaldelijk terug in de suite. Ook de door hem bewonderde componisten Nicolo Paganini en Frédéric Chopin hebben een plaats in Carnaval, evenals een dubbelportret van de componist zelf, Eusebius en Floristan.
In 1910 voltooide enkele Russische grootmeesters waaronder Rimsky-Korsakov en Glazoenov een orkestratie van Carnaval als balletmuziek. Wereldberoemd werd het dansstuk door balletmeester Diaghilev en zijn Russisch balletgezelschap.
SCHUMANN CARNAVAL NUMMER 457
