Berlioz – Harold in Italië

Was het nu een concert voor altviool, een symfonisch gedicht of gewoon een symfonie? Door de Franse componist Hector Berlioz (1803-1869) zelf werd het stuk Harold in Italië altijd aangeduid als Symfonie 2. De buitenwacht keek er echter anders tegenaan en beschouwde het als een buitenissig en moeilijk te doorgronden stuk muziek. Men sprak zelfs over een symfonisch gedicht. Helemaal onjuist was dit niet, want Berlioz had zich laten inspireren door het gedicht ‘Child Harold’ van Byron. Een deel van Berlioz’ inspiratie kwam ook zeker voort uit een zwerftocht die hij maakte door Italië.

Berlioz over het stuk: ‘Ik stelde mij voor een serie scènes voor orkest te schrijven waarin de altviool door het gehele stuk een actieve rol zou spelen door de solo’s van het instrument een plaats te geven als herinnering van mijn omzwervingen door Italië’. De altviool was dus in feite Berlioz zelf. De vier delen zijn: 1 Harold in de bergen – 2 Processie en avondgebed – 3 Serenade – 4 Feest.

Harold in Italië voor altviool en orkest opus 16 werd in 1834 geschreven op verzoek van de schatrijke superviolist Nicolo Paganini (1782-1840) die een Stradivarius altviool bezat. De première van het werk in november 1834 in Parijs was een succes. Doch solisten op de altviool waren in die tijd dun gezaaid. Daarom werd het werk slechts zelden uitgevoerd. Toen Paganini het werk voor het eerst hoorde, was hij zo onder de indruk dat hij het podium opkwam, voor Berlioz knielde en hem een enveloppe met inhoud (20.000 francs) overhandigde. De straatarme Berlioz kon weer een half jaartje vooruit.

BERLIOZ HAROLD IN ITALIË NUMMER 478