Nederlandse Componisten 4

Nederlandse Componisten na 1900

Aanvankelijk was Louis Andriessen (1939 – 2021 – zie foto boven) een muzikaal en politiek rebel. Hij en collega-kunstenaars, waaronder Reinbert de Leeuw, Peter Schat e.a. deinsden er niet voor terug om het Walhalla van de Nederlandse klassieke muziek, het Concertgebouw in Amsterdam, te bezetten om eigentijdse muziek te promoten: De notenkraker actie (1969). Verder viel hij op als leider van het ‘straatorkest’ De Volharding dat regelmatig optredens verzorgde tijdens vredesdemonstraties en politiek getinte bijeenkomsten. Lees verder op deze site over Louis Andriessen…

 Willem Jeths (1959) werd geboren in Amersfoort en studeerde aan de conservatoria van Amsterdam en Utrecht en aan de universiteit van Utrecht muziekwetenschap. Als docent compositie is hij verbonden aan het conservatorium van Amsterdam. Hij schreef kamermuziek waaronder strijkkwartet Arcate (1990) orkestwerken, soloconcerten waaronder vioolconcert Glenz (1993) en Flügelhorn concerto (2002), liederen, opera’s waaronder Ritratto (2020). Lees verder op deze site over Jeths Highlights

Ton de Leeuw (1926 – 1996) werd geboren in Rotterdam. Hij studeerde bij de componisten Henk Badings, Everhard van Beijnum en in Parijs bij Olivier Messiaen. Zijn belangstelling ging uit naar niet-westerse muziek. In Amsterdam werd hij directeur van het conservatorium. De Leeuw schreef ongeveer 150 composities. Uit 1956 stamt zijn oratorium Job, in 1958 volgde Strijkkwartet 1, in 1962 de koorcompositie Car nos vignes sont en fleur en in 1963 Symfonie voor blazers. In 1992 verscheen de opera Antigone. De Shakespeare Songs stammen uit 1994. Zijn boek Muziek van de Twintigste Eeuw werd internationaal gewaardeerd.

Rudolf Escher (1912 – 1980) was een Nederlands componist en muziektheoreticus geboren in Amsterdam. Zijn eerste pianolessen ontving hij van zijn vader. Aan het conservatorium van Rotterdam studeerde hij piano met als bijvak cello. Hij nam tevens lessen bij Willem Pijper. In de jaren 30 verschenen zijn eerste composities essays en gedichten. Tijdens het bombardement van 1940 verloor hij zijn huis, bezittingen en muziek. Indruk maakte hij in 1947 met zijn Musique pour l’esprit deuil. Van 1934 tot 1940 was Escher lid van de Communistische Partij. In de jaren 60 begon hij te experimenteren met elektronische muziek en serialisme. Hij was eveneens in de leer bij Pierre Boulez. Niet genoemde werken: Sinfonia per dieci strumenti, Sonate voor fluit, Blaaskwintet, Trio voor klarinet, altviool en piano, Arcana pianosuite, Le tombeau de Ravel, Songs of Love and Eternity.

Peter Schat (1935 – 2003) werd in Utrecht geboren. Studeerde eerst in Utrecht, later in Den Haag bij Kees van Baaren en in Londen en Bazel bij Pierre Boulez. Hij wordt in Nederland beschouwd als een van de vooraanstaande vertegenwoordigers van de avant-garde. Werken voor Muziektheater ontstonden in de jaren 60. Veel van zijn composities hadden een politieke en of maatschappijkritische achtergrond. Hij was in 1969 een van de Notenkrakers die in het concertgebouw protesteerden tegen de traditionele klassieke muziekuitvoeringen. De opera Reconstructie componerende hij tezamen met andere componisten voor het Holland Festival met als tekstschrijvers Harry Mulisch en Hugo Claus. De problemen in de derde wereld werden hier aan de kaak gesteld. Vanaf 1974 was hij leraar compositie aan het conservatorium in Den Haag. Hij was ook een van de oprichters Van de Amsterdamse Studio voor Elektro-Instrumentale Muziek. Schat componeerde Orkestmuziek waaronder 3 Symfonieën, Kamermuziek, Koorwerken, Opera (Labyrint) en Muziektheater, Pianowerken. Lees verder op deze site Peter Schat Arch music for St. Louis…

Oscar van Hemel werd in 1892 in Antwerpen geboren, hij stierf in 1981 in Hilversum. Men beschouwt hem als een Nederlands Belgisch componist. Aan het conservatorium van Antwerpen werd hij opgeleid door o.a. De Boeck en Mortelmans. Als violist werkte hij bij de Nederlandse Opera in Amsterdam. Tevens gaf hij les aan de muziekschool van Bergen op Zoom. In 1920 meldde hij zich bij Willem Pijper voor compositieles. In 1948 werd hij benoemd als docent aan het Brabants Conservatorium. Van Hemel componeerde Symfonieën, Concerten voor viool, piano en hobo, Strijkkwartetten, Koperkwartetten en werken voor Blaasorkest.

Otto Ketting (1935 – 2012) werd geboren in Amsterdam. Hij studeerde aan het conservatorium van Den Haag bij Hendrik Andriessen en later bij Karl Hartman in München. Vanaf 1954 was hij als trompettist verbonden aan het Residentie Orkest. In veel werken spelen koperblazers een belangrijke rol. Als leraar compositie was hij verbonden aan het Conservatorium van Den Haag en Rotterdams Conservatorium Hij componeerde muziek bij enkele films van Bert Haanstra. Zijn uitgebreide oeuvre bevat 6 Symfonieën en andere orkestwerken, Symfonie voor saxofoons en orkest, Concerten en andere stukken voor trompet, jazzkwintet, saxofoon, klarinet, hoorn, Kamermuziek voor diverse ensembles en instrumentencombinaties, stukken voor Fanfare- en Harmonieorkest, Liederen, Orkestliederen, Opera’s, Orgelwerken. Lees verder op deze site Otto Ketting – Timemachine…

Juriaan Andriessen (1925 – 1996) was de zoon van componist Hendrik Andriessen en de broer van Louis Andriessen. Hij studeerde aan het Utrechts Conservatorium bij Willem van Otterloo. Vanaf 1947 verbleef hij in Parijs om kennis op te doen om filmmuziek te gaan studeren. Hij nam daar ook les bij Olivier Messiaen. In 1949 vertrok hij naar Amerika en nam les bij Aaron Copland. Terug In Nederland werkte hij bij de Haagse Komedie. Hij schreef een groot en gevarieerd oeuvre waaronder veel toneel- en filmmuziek en muziek bij hoorspelen. Voor het Koningshuis componeerde hij Il discoro della corona (Troonrede). Ook schreef hij de Wilhelmus Fantasie. Naar schilderijen van Escher componeerde hij Time Spirit, een drieluik met de delen Reptielen, Vogels en Ontmoeting. Een greep uit zijn oeuvre: Symfonieën, Soloconcerten voor piano, Viool, Koperblaasinstrumenten, Fluit, Jazzcombo, Tuba, werken voor kleine bezetting, Koor (zie luisterfragment onder), Opera’s, Balletmuziek. Verder marsen, suites e.a. voor Harmonieorkest. Toneelmuziek waaronder het opvallende De Prins die de hik had… Kamermuziekwerken voor verschillende combinaties met o.a. accordeon, hobo, klarinet, strijkinstrumenten, fagot, trombone, klavecimbel, diverse slaginstrumenten, trompetensembles… Orgelwerken, Pianosolo waaronder voor linkerhand. Beiaard, Harp, Gitaar… 

Leo Samama (1951) geboren in Nijmegen komt uit een muzikale familie. Grootvader, moeder, vader en broers deden min of meer professioneel aan muziek. Leo studeerde enkele jaren bij Rudolf Escher. Hij was als musicoloog jarenlang directeur van het Nederlands Kamerkoor, tevens verbonden aan het Residentie Orkest en Holland Baroque. Hij verzorgde lezingen, schreef boeken en recensies en was als leraar verbonden aan het Utrechts Conservatorium en Universiteit. Als componist volgt hij geen vaste methode. Zijn werk ontstaat meestal improviserend van achter de piano. Luister eens naar zijn Klarinetkwintet (1998) en lees zijn boeken Nederlandse muziek in de 20^e eeuw (2006) en Het strijkkwartet (2018).

Kees van Baaren (1906 – 1970) werd in Enschede geboren als zoon van een muziekhandelaar. Zijn eerste instrumenten waren cello, piano en mondharmonica. In den beginne ging zijn voorkeur uit naar jazzmuziek. In de jaren 20 studeert hij piano en compositie in Berlijn. Vanaf 1931 volgt hij lessen aan het Rotterdams Conservatorium waar hij les krijgt van o.a. Willem Pijper. De kiemceltechniek en dodecafonie, waarmee hij zich laat inspireren door Schönberg, spreken hem aan. Na de oorlog wordt hij zelf leraar in Rotterdam. Vanaf 1948 geeft hij les in Amsterdam en wordt er directeur van het Muzieklyceum. Met zijn Septet uit 1952 wordt hij de meest moderne componist van Nederland genoemd. Later herhaalt hij dodecafonische schrijfwijze in ‘Muzikaal Zelfportret’ en ‘Sinfonia’ (1957) voor orkest. In 1953 wordt Kees van Baaren directeur van het Utrechts Conservatorium en in 1958 wordt hij directeur van het Koninklijk Conservatorium in Den Haag. Met zijn Variazoni per Orchestra bewijst hij zijn naam als serialistisch componist. Leerlingen zijn o.a. Louis Andriessen, Reinbert de Leeuw, Misha Mengelberg, David Porcelijn, Peter Schat, Jan van Vlijmen, Harry Bannink. In 1953 aanvaart hij de functie van directeur aan het Utrechts Conservatorium en 4 jaar later van het Koninklijk Conservatorium in Den Haag. Zijn oeuvre bestaat hoofdzakelijk uit orkest- en kamermuziek. Behalve voor symfonieorkest componeert hij voor harmonieorkest, voor koor en kamerensembles

Tristan Keuris (1946 – 1996) geboren in Amerfoort. Ontving les van Jan van Vlijmen en Ton de Leeuw. Was zelf leraar aan de Conservatoria van Groningen, Hilversum en Utrecht. De werken Sinfonia (1982) en Movements maakte hem internationaal bekend. Verder schreef hij o.a. Concerten voor saxofoon, piano, viool, orgel, een Symfonie en tal van andere orkestwerken waaronder Arcade (1995). Ook schreef hij voor Harmonieorkest en Vocale muziek: To Brooklyn Bridge (1988) en Three Michelangelo Songs (1989), Laudi (1993) e.a., Kamermuziek voor diverse ensembles.

Theo Loevendie (1930) werd in Amsterdam geboren. Hij studeerde klarinet en compositie aan het conservatorium. Hij hield zich voornamelijk met jazzmuziek bezig. Als radiomaker had hij in de jaren 50 en 60 een jazzprogramma bij de VARA. Met zijn ensemble Romance in Jazz componeerde en speelde hij samen met bekende Nederlandse (jazz-) artiesten. In de jaren 70 componeerde hij eigentijdse klassieke muziek waaronder opera’s en orkestwerken. Vaak liet hij zich inspireren door muziek uit Turkije. Een van zijn grootste successen is De Nachtegaal (1979) dat de hele wereld over ging. Concerten schreef hij voor Piano (1996), Viool (1998), Klarinet (2902). Verder vermelden we het orkestwerk Flexio (1979), Venus en Adonis (1980), diverse (kamer-)opera’s, waaronder ‘Gassir, The Hero (1990), Seyirb (2002), orkestwerk La Calle (2020) en het 2^e Strijkkwartet (2022)).

Leo Smit (1900 – 1941) werd geboren in Amsterdam. Hij werd tijdens de Holocaust omgebracht. Smit studeerde compositie en piano aan het Amsterdams Conservatorium. Tijdens zijn studie werden er reeds werken van hem uitgevoerd, zoals het orkestwerk Silhouetten, waarvan een muziekrecensent schreef dat het om negermuziek ging. Het Concertgebouworkest speelde het stuk in 1925. Ook zijn balletmuziek Schemselnihar werd door dit orkest uitgevoerd. Regelmatig waren zijn werken op de radio te beluisteren. Na zijn verhuizing naar Parijs stond hij onder de invloed van Ravel en Stravinsky. Hij ging er om met de leden van de Groupe des Six. In 1937 keerde hij terug naar Amsterdam. Voor harpiste Rosa Spier componeerde hij verschillende werken waarin de harp centraal staat. Andere werken: Sextuor (1936), Symfonie in C (1936) en concerten voor Cello, Viool, Piano en Altviool. Zijn laatste werk voordat hij op transport gesteld werd was Sonate voor fluit en piano.

Daan Manneke (1939) leraar, organist en dirigent heeft een oeuvre van 250 werken opgebouwd. Zijn vader had een boerenbedrijf. Als kind werd hij opgevoed met de bijbel, het boerenland en het zingen van psalmen. Toen hij 15 was schreef hij zijn eerste composities en op zijn 18^e deed hij staatsexamen piano. Tevens bezocht hij de Landbouwschool in Goes. Vanaf 1959 studeerde hij aan het conservatorium in Tilburg met de hoofdvakken compositie en orgel. Zeer bekend werd hij als orgelvirtuoos. Later werd hij leerling van Ton de Leeuw en ook lessen bij Olivier Messiaen. Aan het conservatorium van Amsterdam werd Manneke aangesteld als leraar compositie. Oude muziek dirigeerde hij met zijn kamerkoor Cappella Breda, opgericht In 1976. Zijn composities bevatten sacrale muziek, veelal vocaal gedacht, orgelwerken en kamermuziek. Voor zijn oeuvre bezoekt u de site  199 werken in Donemus catalogus

Misha Mengelberg (1935 – 2017) was een Nederlands componist en jazzpianist geboren in Kiev. Hij was de zoon van dirigent Karel Mengelberg. Als kind hield hij zich bezig met pianospelen en schaken. Hij werd student aan het Conservatorium in Den Haag. Hij werd stevig beïnvloed door jazzgiganten als Thelonious Monk, Duke Ellington en John Cage. Thans wordt hij beschouwd als een van de belangrijkste eigentijdse componisten met een bagage uit de Free Jazz, Fuxus en klassieke muziek. Hij werkte eveneens mee met muziektheaterproducties. Als uitvoerend kunstenaar werkte hij met drummer Han Bennink en de saxofonisten Piet Noordijk en Willem Breuker. In zijn composities liet hij ruimte over voor improvisatie. Verder stond hij bekend om zijn humor in de muziek. In 1959 werd hij onderscheiden met zijn Musica per 17 Strumenti. Twee composities uit de jaren 70 zijn Onderweg en Dressoir. In 1980 schreef hij een saxofoonconcert. Zie verder donemus.nl

Davis Porcelijn werd in 1947 geboren in Achtkarspelen. Aan het Conservatorium van Den Haag studeerde hij fluit en compositie. Als dirigent stond hij voor zowel Nederlandse als buitenlandse orkesten. In de jaren 70 voerde hij voornamelijk hedendaagse muziek uit met het Ensemble M. In de jaren 90 dirigeerde hij opera’s van Verdi, Adams, Puccini, Donizetti, Rossini. Met het NDR-orkest nam hij de complete cyclus Beethoven symfonieën op. Ook zette hij zich in om muziek van eigentijdse Nederlandse componisten vast te leggen. Behalve met symfonieorkesten uit eigen land werkte hij als dirigent met orkesten uit de hele wereld. Composities: Zie donemus.nl

Jan van Vlijmen (1935 – 2004) werd geboren in Rotterdam. Hij studeerde orgel, piano en compositie (Kees van Baaren). Gaf les aan het Utrechts Conservatorium waar hij later ook directeur werd. Vanaf 1970 werd hij directeur van het Conservatorium in Den Haag. In 1969 was hij een van de kunstenaars die samen met andere progressieve componisten en schrijvers de protestopera Reconstructie voor het Holland Festival schreef. In de midden van de jaren 70 schreef hij samen met Ton de Leeuw de opera Axel. In 1990 schreef hij een opera over Vincent van Gogh naar het toneelstuk van Hugo Claus. Zijn oeuvre bestaat uit Orkestwerken, Opera, Liederen, muziek voor Harmonieorkest. Zie verder op donemus.nl

Henk Badings (1907 – 1987) werd op Java geboren. Tijdens zijn kinderjaren woonde hij in Gorinchem waar hij zijn eerste vioollessen ontving. Behalve zijn liefde voor muziek, had hij aandacht voor schilderen, dichten en wiskunde Voordat hij zich geheel aan de muziek ging wijden studeerde hij af als ingenieur en werd wetenschappelijk medewerker aan de Technisch Hogeschool in Delft. Na de studie compositie werd Badings leraar aan zowel het conservatorium van Amsterdam als dat van Rotterdam. Ook zou hij directeur van het Koninklijk Conservatorium in Den Haag worden. Vanaf 1932 verschenen zijn eerste composities, waaronder een Celloconcert en Symfonie 1. De werken werden uitgevoerd door het Concertgebouworkest onder leiding van Eduard van Beinum. Enkele jaren later verscheen zijn Symfonie 2. Lees verder op deze site over Henk Badings

Heeft u een opmerking of aanmerkingen over dit item, horen wij dit graag van U.

NEDERLANDSE COMPONISTEN 4 NA 1900 NUMMER902