Tsjaikovski – Pianoconcert 1
Als kind was Pjotr (Peter) Tsjaikovski (1840-1893) een vrolijke en levenslustige jongen. Maar als jongeman werd zijn optimisme overschaduwd door aanvallen van diepe neerslachtigheid, wanhoop en depressies. Tsjaikovski zelf noemde deze dikwijls optredende dieptepunten ‘mijn kleine beroertes.’ In zijn Symfonie 1 (Winterdromen) uit 1866 doet een nog optimistische Tsjaikovski herinneringen op aan zijn jeugd.
Veel hinder ondervond Tsjaikovski van roddelende vrienden en kennissen die maar niet begrepen dat de componist als kluizenaar leefde en het vertikte om een vrouw te zoeken. De componist sprak over ‘die ellendige kletskousen die mij het leven zuur maken met hun dubbelzinnige toespelingen.’ Hij zweeg angstvallig over zijn homoseksualiteit. Op een geven moment was hij het zat: ‘Van nu af ga ik serieuze pogingen ondernemen een echtverbintenis te bewerkstelligen, met wie dan ook,’ schreef hij aan een goede vriend.
Pjotr Tsjaikovski kreeg het zwaar te verduren toen hij zijn Eerste pianoconcert voorspeelde. ‘In de prullenbak er mee!’ en ‘Ach mijn vriend, hoe kan ik over details spreken als het hele werk wanstaltig is?’ Dat was de reactie van muziekgrootheid Nicolai Rubinstein (1835 – 1881), pianist en componist en vriend van Tsjaikovski toen hij hem in 1874 zijn Pianoconcert 1 liet horen. Een klap in het gezicht van Tsjaikovski, die geestelijk toch al niet zo stevig in zijn schoenen stond. De kritiek was ondermeer gebaseerd op het feit dat er reeds eerder een meesterwerk gebouwd was rond vier tonen, namelijk Symfonie 5 van Ludwig van Beethoven (1770 – 1827)… Toen Rubinstein zag hoe overstuur Tsjaikovski was, herhaalde hij dat het pianoconcert onmogelijk was, maar indien hij het aan zijn eisen zou aanpassen, zijn concert zou uitvoeren en uitgeven, waarop Tsjaikovski antwoordde dat hij er geen noot aan zou veranderen…
Maar Tsjaikovski kreeg zijn revanche en was in 1878 zelf de solist tijdens een grandioze uitvoering van zijn Pianoconcert 1 op de wereldtentoonstelling in Parijs. Wie kent niet het machtige openingsmotief uit dit werk?! Het motief van slechts vier tonen met daaropvolgend een welluidende orkestmelodie. Overigens was de premiere al eerder geschied, dat was in 1875 in Boston onder leiding van super dirigent Hans von Bülow.
In 2017 verscheen de roman Kolja van Arthur Japin met als hoofdrolspelers de broers Pjotr en Modest Tsjaikovski.
Gazprom de grootste aardgasleverancier ter wereld en sponsor van de Champion League heeft als openingstune gekozen voor het intro van het Pianoconcert 1 van Tsjaikovski
Heeft u een opmerking of aanmerkingen over dit item, horen wij dit graag van U.
TSJAIKOVSKI PIANOCONCERT 1 NUMMER044
