Schnittke – Oeuvre
Alfred Schnittke (1934-1998), de Duitse componist van Russische afkomst, is een veel gespeeld hedendaags componist. Met name zijn twee Celloconcerten hebben de wereld verrast en veroverd. Niemand minder dan de cellogigant Mstislav Rostropovitsj (1927 – 2007) heeft zich ingezet om deze Celloconcerten wereldroem te verschaffen. Het zijn concerten met lieflijke passages, maar ook met ongenadig ruwe, harde en meedogenloze klanken.
Schnittke schreef een zestal concerti grossi waarvan Concerto grosso 1 zeer bekend werd. Het muziekstuk is geschreven naar het oude vertrouwde Concerto grosso waarin twee ensembles tegenover elkaar staan: een groot en een klein ensemble. Opmerkelijk is dat de componist muziekstijlen uit verschillende tijdvakken de revue laat passeren. Voor het Amsterdamse Concertgebouw Orkest schreef hij het Conerto Grosso 4.
Naar zijn eigen zeggen schreef Schnittke in een poly-stilistische stijl, waarbij hij muziek uit verschillende landen koppelde aan muziek uit verschillende tijden. Zijn Symfonie 1 brengt ons bijvoorbeeld naar Rusland waar hij ons getuige laat zijn van de bonkende klanken uit fabrieken, loeiende sirenes en gefluit en gekrijs tijdens een straatoproer.
In 1977 brengt hij een Pianoconcert uit dat citaten vertoont uit Beethovens Mondscheinsonate. Verder haalt hij de woede van de kerk op zijn hals als hij het lied Stille Nacht in een typisch Schnittke-sausje doopt. In 2002 voert violist Gidon Kremer (1947) op fabelachtige wijze Schnittkes Polka (gecomponeerd in 1979) uit. Het is overigens deze violist die zich hard heeft gemaakt voor het werk van de componist.
Behalve genoemde werken wordt Schnittke geprezen om zijn filmmuziek, gemaakt bij hoofdzakelijk Russische films, waaronder Commissar (1967) en Unknown Actor (1976. In totaal schreef hij de muziek bij 60 films.
SCHNITTKE OEUVRE NUMMER 252
Nota bene
Van Alfred Schnittke is bekend dat hij graag stukjes muziek van oude meesters door zijn eigen composities liet horen. Luister eens naar Moz-Art à la Haydn.
Dit werk voor twee violen en strijkorkest begint in het duister en laat improviserende musici horen op Mozarts klanken. Dan plotseling floept het licht aan en spelen de twee solisten een duel waarin behalve Mozart ook flarden van de beroemde symfonie 45 ‘Afscheid’ van Haydn te horen is.
Tegen het einde van het werk doven de lichten wederom en verlaten de musici het podium. Als laatste blijft de contrabassist over met een eenzame lange toon.
