Schubert – Duitse mis
Franz Schubert (1797-1828) werd 31 jaar, Wolfgang Amadeus Mozart 35 jaar. Mozart componeerde ruim zeshonderd werken, Schubert tweemaal zoveel. Schubert is – terecht of onterecht – de muziekgeschiedenis ingegaan als liedcomponist. Hij toonzette vele gedichten waaronder die van Goethe, Schiller en Müller. Teksten uit de bijbel waren nauwelijks aan Schubert besteed; hij was eerder een vrijdenker dan een goed katholiek. In de tijd dat Schuberts sopraanstem galmde in het koor van de Wiener Sängerknaben en hij kennismaakte met de toenmalige kerkmuziek, deed hij zijn inspiratie op voor het schrijven van missen. Hoe vertederend moet het concert in Wenen in 1814 er uit hebben gezien: de zeventienjarige Schubert die zijn Grote mis dirigeerde, terwijl een zestienjarig zangeresje de sopraanpartij zong. Het meisje werd overigens een van Schuberts vele onbeantwoorde liefdes.
Evenals zijn voorganger Mozart beschikte Schubert over een vrijwel doorlopende inspiratie. Als hij niet met zijn kameraden op pad was, componeerde hij van ’s ochtends vroeg tot diep in de middag. Al schreef Schubert niet in de eerste plaats voor God, hij was zich er terdege van bewust dat zijn talenten een geschenk uit de hemel waren. Schubert componeerde zijn eerste mis in 1812, toen hij vijftien jaar was. Zijn twee Grote missen in As (1822) en Es (1827 met daarin het wondermooie Et Incarnatus) zijn meer geschikt voor de concertzaal dan voor de kerk. Zijn Deutsche Messe in F (D872 uit 1827) is eenvoudig van opzet. Het achtdelige werk doet denken aan een koraalmis. Door de eenvoud is de mis een dankbaar werk voor amateurkoren, die het zonder problemen in hun repertoire kunnen opnemen.
Delen Deutsche Messe: 1.Wohin soll ich mich wenden 2.Gloria: Ehre sei Gott in der Höhe 3.Evangelium und Credo: Noch lag die Schöpfung formlos da 4.Offertorium: Du gabst, o Herr, mir Sein und Leben 5.Sanctus Heilig, heilig, heilig 6.Betrachtend Deine Huld und Güte 7.Agnus Dei: Mein Heiland, Herr und Meister! 8.Schlussgesang: Herr, Du hast mein Flehn vernommen
SCHUBERT DUITSE MIS NUMMER 362
Nota bene
Schubert verafgoodde Beethoven die hem op zijn beurt zowel inspireerde als intimideerde. Schubert de armoedzaaier en Beethoven de rijkaard. Beethoven was uitgekookt en geraffineerd, vooral als het om geld ging. Hij schroomde niet om uitgevers tegen elkaar uit te spelen of een muziekstuk twee keer te verkopen. Bij Schubert, de sloddervos, verdwenen er stukken bij wijze van spreken achter het behang. Beethoven liet 10.000 gulden na, Schubert 60.
Schubert liep syfilis op. In 1828 was hij zo verzwakt en werd een tyfusbesmetting hem fataal. Hij werd vrijwel naast zijn grote held begraven. Hij was slechts 31 jaar.
