Sjostakovitsj – Symfonie 05

De Russische componist Dmitri Sjostakovitsj (1906-1975) werd op alle mogelijke manieren getreiterd door de machthebbers in het Kremlin. Zijn werken, die soms op microfilm naar het westen werden gesmokkeld, werden door Jozef Stalin (1878 – 1953) en zijn kornuiten gecontroleerd en waar nodig dienden zij herschreven te worden. Kameraad Stalin verlangde dat hij verheerlijkt zou worden in de muziek van Sjostakovitsj, maar ondanks dat hij bang was voor de dictator, ging de componist (meestal…) zijn eigen gang.

Muziek van Sjostakovitsj is muziek voor op het puntje van je stoel. Dat geldt zowel voor de uitvoerende muzikanten, als voor de toehoorders. Alert moet je zijn bij de muziek van Sjostakovitsj. De componist gunt je geen moment rust. De melodietjes, motiefjes en ritmes vliegen in sneltreinvaart voorbij, maar tegelijkertijd laat de componist je genieten van zijn onuitputtelijke bron van muzikale vondsten. Elk instrument lijkt bij Sjostakovitsj even belangrijk te zijn.

Nadat zijn Symfonie 4 en de opera Lady Macbeth door de politiek veroordeeld waren, en de componist zelfs een landverrader werd genoemd, deed Sjostakovitsj water bij de wijn en kwam in 1937 met zijn opus 47, Symfonie 5. De componist gaf uitleg op dit werk met de volgende woorden: Symfonie 5 is het creatieve antwoord van een Sovjetkunstenaar op gerechtvaardigde kritiek.’ Je kunt je natuurlijk afvragen of de componist dit echt zo gemeend heeft. Het schijnt dat de muziek een dubbele bodem heeft met verborgen verkondigingen.

Hoe dan ook: de Symfonie 5 werd uitgevoerd tijdens een herdenking van de Oktober Revolutie (1917). Critici spraken over een machtig werk. Ook het Sovjetregime was enthousiast. Stalin was in zijn sas met de duidelijk herkenbare melodieën. De componist liet later weten dat hij de symfonie niet had opgedragen aan Jozef Stalin maar aan het Russische volk.

Het stuk opent met een majestueuze canon in de strijkers. Verder horen we bekende Sjostakovitsj-elementen, zoals veel chromatiek en grote sprongen in de melodie.

Heeft u een opmerking of aanmerkingen over dit item, horen wij dit graag van U.

SJOSTAKOVITSJ SYMFONIE 5 NUMMER 476