Vrouwelijke componisten tot 1800
Zelden heeft een vrouw zich in de kunst van het componeren kunnen meten met genieën als Bach, Beethoven, Mozart, Stravinsky… Vanzelfsprekend zijn er tal van vrouwelijke componisten die fantastische muziek hebben gecomponeerd en nog componeren. De beschermheilige van de muziek is een vrouw, Cecilia (200 n Chr – 230 n Chr.), zie haar afbeelding hierboven.
De Duitse Hildegard von Bingen (1098 – 1179) was een geestelijke uit Bingen niet ver van Frankfurt waar ze een nonnenklooster stichtte. Heden ten dage worden haar composities zeer gewaardeerd en dikwijls uitgevoerd. Aan Hildegard is op klassiekemuziek.tv een zelfstandig item gewijd.
Vittoria Aleotti (ca. 1575 – na 1620), of Raffaella Aleotti was een Italiaanse Augustijner non, componist en organist. Er zijn veel verhalen die suggereren dat Vittoria en Raffaella twee verschillende zussen zijn. Ze werd geboren in Ferrara. Op 14-jarige leeftijd koos Vittoria ervoor om het klooster binnen te gaan en haar leven te wijden aan dienstbaarheid. Raffaella stond bekend om haar vaardigheid op het orgel en ook bekend in het bespelen van andere instrumenten zoals het klavecimbel, de trombone en andere blaasinstrumenten. Raffaella verwierf enorme bekendheid vanwege haar muzikale capaciteiten om op te treden en te leiden. In hetzelfde jaar dat Vittoria haar madrigalenboek publiceerde, publiceerde Raffaella een boek met motetten. Sacrae Cantiones was het eerste boek met heilige muziek van een vrouw dat in druk verscheen, en bevat achttien motetten; dertien kwintetten, twee septetten, twee octetten en een motet voor tien stemmen.
Francesca Caccini (1587 – 1764) was geboren en getogen in Florence. Zij was componiste, zangeres en dichteres en speelde luit. Men noemt haar de meest invloedrijke componiste sinds Hildegard von Bingen. Ze kreeg les van haar vader en zong reeds als kind zangpartijen in opera’s. Zelf zou ze later 5 opera’s componeren. Verder schreef ze zowel wereldlijke als religieuze werken, meest liederen. De enig overgebleven opera is uit 1625 La Liberazione di Ruggiero. Tip: Lied Dolce Maria.
Barbara Strozzi werd in 1619 geboren te Venetië, ze stierf in 1677 in Padua. Ze was componiste en zangeres. Ze kreeg les van Francesco Cavalli. Zij publiceerde tijdens haar leven meer dan 125 vocale werken. Op een enkel werk na schreef ze uitsluitend wereldlijke muziek, waaronder menig werk voor sopraan.
De Italiaanse Isabella Leonarde (1620 – 1704) was een van de productiefste vrouwelijke componisten van haar tijd. Zij stamt uit een belangrijke familie. Isabelle was kloosterlinge en betrad daar een hoge functie. Zij was een van de weinige vrouwen die in haar tijd instrumentale muziek componeerde. Ze zou de eerste vrouw geweest zijn die sonates schreef. Haar oeuvre bestond uit louter religieuze werken.
Elisabeth Jacquet leefde van 1665 tot 1729. Zij was de dochter van een organist en werd zelf een beroemd klavecinist. Als wonderkind speelde zij de moeilijkste muziek en kon transponeren naar elke toonsoort. Zij verkeerde naast Jean Baptiste Lully als belangrijk componist aan het hof van Lodewijk XIV. Veel van haar werken werden opgedragen aan de koning. Ze schreef de Opera Cephalus en Prokris, Balletten en op de Bijbel geïnspireerde Cantates en ook een Te Deum dat helaas verloren is gegaan. Ze publiceerde eveneens een aantal Klavecimbelbundels. De componiste was weliswaar een medestander van hof componist Lully maar liet ook Italiaanse invloeden in haar werken toe.
Belle van Zuylen (1740 – 1805), geboren in Utrecht, werd Franstalig opgevoed. Zij was schrijfster, actrice, en componiste. Zij stamt uit een adellijke familie en werd een goed opgeleide vrouw. Ze schreef duizenden brieven waarvan er 2600 bewaard zijn gebleven. De brieven geven een beeld van het adellijke leven van een gefortuneerde kunstenares. Belle van Zuylen was een geëmancipeerde vrouw en homo universalis. Ze was componiste van liederen, klavecimbel, strijkkwartetten en operalibretto’s.
Hélène de Montgeroult (1764 – 1836) was een Franse componiste en pianiste. Men noemt haar de schakel tussen Mozart en Chopin. Zij was een van de beste pianisten (pianoforte) van haar tijd. In 1784 trouwde Hélène met Markies de Montgeroult. Als veertigjarige werd zij tijdens de Franse Revolutie gevangengenomen en zou als duizenden anderen geëxecuteerd worden. Zij ontloopt de guillotine door in de rechtszaal de Marseillaise te spelen en wordt vrijgelaten. Na succesvolle concerten in Engeland te hebben gegeven wordt in 1975 haar enige kind geboren. Als eerste vrouw werd zij in 1795 aangesteld als eersteklas lerares piano aan het conservatorium van Parijs. Uit 1800 stammen haar 3 Pianosonates. Latere pianowerken: Pièce pour piano, 6 Nocturnes en haar Pianomethode met 114 etudes, Complete Method for Teaching Fortepiano. Er wordt beweerd dat componisten als Chopin en Schumann deze pianomethode kenden. Een geliefde Pianosonate is Sonata in a minor, opus 2, nr 3.
Heeft u een opmerking of aanmerkingen over dit item, horen wij dit graag van U.
VROUWELIJKE COMPONISTEN TOT 1800 NUMMER 945
