Ives – Unanswered question

De Amerikaan Charles Ives (1874-1954) was de zoon van een dirigent en muziekleraar. Zelf oefende Ives het beroep van verzekeringsagent uit. In de avonduren componeerde hij in allerlei vrije vormen. De componist ging er van uit dat zijn muziek nimmer uitgegeven zou worden. Dus kon hij schrijven zonder schroom en schaamte.

Een van zijn opvallendste componeertechnieken is de polytonaliteit (meerdere toonsoorten tegelijkertijd optredend). Pas na zijn dood heeft zijn vrouw de partituren vrijgegeven. Veel van zijn werken behoren tot de programmamuziek en hebben alles te maken met de dagelijkse gang van de Amerikaanse samenleving. Veelvuldig maakt de componist op allerlei manieren gebruik van motieven uit de Amerikaanse volksmuziek.

De eeuwige vraag naar de zin van het leven vormt de inhoud van het acht minuten durende klankstuk Unanswered question. Deze stelling is gevonden uit notities die de componist Ives maakte tijdens het componeren. Verrassende klanken uit het vroege jaar 1906. Pas in 1940 werd het stuk gepubliceerd en uitgevoerd. Hoofdrolspelers: Een strijkkwartet dat lange tonale akkoorden speelt. Daarnaast houtblazers, die atonaal een soort dialoog spelen met de solotrompet. Zeer opvallend is de jazzyachtige klagende trompetsolo boven de wijduit gespannen strijkers akkoorden. Het lijkt warempel wel een stuk van jazztrompettist Miles Davis.

Is het coolklassiek en daarmee de voorloper van de cooljazz? Of houden we het op een soort impressionisme? We weten inmiddels dat de jazz de Amerikaanse klassieke muziek een enorme impuls heeft gegeven. Denk alleen maar aan de grote componist George Gershwin (1898 – 1937). Rond 1900 (het begin van de jazz) lieten de Amerikaanse componisten de Europese muziektradities vrijwel los en probeerden een eigen klassiek geluid te creëren met behulp van vele soorten volksmuziek: jazz, blues, fanfaremuziek, cowboy- en indianenliedjes etc.

IVES UNANSWERED QUESTION NUMMER 198