Haydn – Harmonie-mis
Veel succes boekte Joseph Haydn (1732-1809) met de uitvoeringen van zijn oratorium Die Schöpfung. Rond 1800 was de componist een gevierd man en misschien wel de bekendste musicus in Europa. In de zomer van 1800 begon Haydn aan zijn Jahreszeiten, een wereldlijk oratorium. In de muziek van het werk verklankt de componist natuurverschijnselen zoals onweer en dierengeluiden, maar ook zeldzaam mooie koren en aria’s. Haydn verdiende zeer veel geld met het werk, maar hij was door het jaar intensieve arbeid volkomen uitgeput. ‘Die Jahreszeiten hebben mij nog meer roem gebracht’, vertelde hij, ‘maar ik ben nu volkomen gekraakt’. In 1801 voelde Haydn dat zijn krachten afnamen en hij liet een testament opstellen. Mocht zijn lichaam niet meer zo willen, zijn hoofd zat echter nog vol muzikale ideeën. De oude Haydn hierover: ‘Gewoonlijk achtervolgen mij tientallen melodieën, tot een marteling toe’. Onophoudelijk was zijn geest met noten en thema’s bezig.
In 1802 verscheen de Harmonie mis in Bes, een mis voor vier zangsolisten, koor, orkest en orgel. Men vermoedt dat de bijnaam te maken heeft met de instrumentale bezetting, naast de strijkers is er een volledige blazerssectie toegevoegd. Een indrukwekkend moment uit de mis is het Benedictus. Haydn is een componist uit de Klassieke periode, maar in dit werk zijn al duidelijk kenmerken uit de Romantiek te beluisteren. Hij componeerde het werk voor het hof van Nicolaas Esterhazy. Het werd zijn laatste grote werk. De zeventigjarige Haydn dirigeerde de eerste uitvoering in Eisenstadt.
De vrome Haydn schreef tientallen religieuze werken, waaronder vijftien missen. Er bestaan nog meer missen die aan hem worden toegeschreven, maar het is (nog) niet met zekerheid te zeggen of ze ook inderdaad van zijn hand zijn.
Michael Haydn (1737 – 1806) was de jongere broer van Joseph. Michael schreef kerkmuziek, veertig symfonieën en werken voor mannenkoor.
Heeft u een opmerking of aanmerkingen over dit item, horen wij dit graag van U.
HAYDN HARMONIE-MIS NUMMER 497
Nota bene
In 1870 trouwde de toen 38-jarige Haydn met Maria Keller. Algemeen wordt Maria als een nare vrouw omschreven. Het gevolg was dat het huwelijk niet gelukkig was en Haydn buitenechtelijke relaties zou hebben gehad.
Zo onderhield de componist onderhield een relatie met de 19-jarige zangeres Luigia Polzelli, echtgenote van een violist uit zijn orkest.
Een uitspraak van hem zou zijn geweest: ‘Mijn vrouw kon mij geen kinderen schenken dus was ik minder onverschillig voor de charmes van andere vrouwen.’ Desondanks bleef Haydn zijn vrouw tot haar dood in 1800 ‘trouw’
