Mozart – Gran Partita
De serenade nummer 12 voor blazers en contrabas KV 361 bijgenaamd Gran Partita is een compositie van Wolfgang Amadeus Mozart (1756 – 1791). Het muziekstuk is geschreven voor 8 houtblazers (2 hobo’s, 2 klarinetten, 2 bassethoorns= lage klarinet, 2 fagotten), 4 hoorns en een contrabas. Mozart componeerde het in 1782. Men gaat er van uit dat het werk op verzoek van zijn vriend en meesterklarinettist Anton Sadler is geschreven. Het was in de jaren 1770 – 1800 mode voor de adel om een blaasorkest in huis te hebben. Het orkest trad dan op tijdens een banket of feestelijke aangelegenheden en speelde bijvoorbeeld arrangementen van bekende operafragmenten.
De Gran Partita, met de volledige naam Serenade ins 10 in Bes KV 361 (bijnaam is niet door Mozart bedacht) is niet alleen belangrijk geweest voor de ontwikkeling van de klassieke muziek maar zeker voor het harmonieorkest. Muziek voor blazers was in Mozarts tijd in de mode. Harmoniemusik werd het genoemd. Het moge bekend zijn dat Mozart een voorliefde had voor blaasinstrumenten zoals de hoorn en de klarinet. We denken dan aan zijn Hoornconcerten en het beroemde Klarinetconcert als mede het Klarinetkwintet. De dwarsfluit komt er bij Mozart bekaaid vanaf. Wel schreef hij een Concert voor fluit en harp en drie Fluitkwartetten.
Iedere professionele houtblazer kijkt uit naar een uitvoering van de Gran Partita. Want het werk is het summum voor de blaasmuziek. Voor blazers is het een belevenis om pakweg 50 minuten op het puntje van de stoel te zitten om deze bijzondere symfonische serenade tot een goed einde te brengen. De Gran Partita bestaat uit 7 delen, waaronder een fors eerste deel. Een hoogtepunt is het derde deel, het adagio met mooie lyrische melodielijnen van hobo, klarinet en bassethoorn. Een toehoorder na een uitvoering: ‘Achter elk instrument zat een maestro…’
In de film Amadeus uit 1984 is de Gran Partita voortdurend te beluisteren.
MOZART GRAN PARTITA NUMMER 629
Nota bene
De fagot is naast de dwarsfluit, klarinet en hobo de bas van de houtblazers uit het symfonieorkest. De werkelijke naam ‘takkenbos’ (waar het woord van afstamt) gebruiken we gelukkig niet.
De meeste peuters maken kennis met de fagot door te luisteren naar de grootvader uit Peter en de wolf van de componist Prokofjev. Wat oudere kinderen kunnen genieten van de fagot in de Tovenaarsleerling van Paul Dukas.
De barokcomponist Antonio Vivaldi hield zó van de klank van de fagot dat hij er tientallen concerten voor schreef. En dan Stravinsky, bijna niemand van de klassieke componisten kon mooier schrijven voor de fagot dan hij. Luister maar eens naar de Vuurvogel of de Sacre du Printemps. Maar natuurlijk ook naar de Gran Partita!
